‘તમે ગાંધીજીને જોયા હતા?’ હું હા પાડું
અને એ મને બીજો સવાલ કરે : ‘ક્યાં? ક્યારે?’
હું કહું : નાની હતી ત્યારે
બાપાજી રોજ સાંજે અમને
જુહુના દરિયાકિનારે આવેલા
અમારા ઘર પાસે થતી
ગાંધીજીની પ્રાર્થનાસભામાં
લઈ જતા. અમે વહેલા જઈ આગળ બેસતાં. ગાંધીજી સમય સાથે સ્પર્ધા કરતા હોય
એમ દોડતા આવતા અને પાછળ પગ રાખીને બેસતા. હું ટમટમતા તારાઓનું ઝૂમખું જોતી હોઉં
એમ એમને જોયા કરતી.
એમના ચહેરા પર
બુદ્ધની આભા
આંખોમાં
ઈશુની કરુણા. હમણાં જ મહાવીરને મળીને ન આવ્યા હોય! અને પછી શરૂ થતું : ‘વૈષ્ણવજન તો તેને કહીએ..’
પછી બાપાજી ગાંધીવાદી બન્યા, જેલમાં ગયા. ખાદીનાં કપડાં પહેરે
એ પણ બે જોડી જ. ભોજન પણ એક કે બે કોળિયા લે.
પછી તો બા બાપાવાદી બન્યાં
અને અમે બાવાદી. અમારા વૈષ્ણવના ઘરમાં
બધાં જ ગાંધીજન બની ગયાં.
આજે આટલાં વરસો પછી પણ
દર બીજી ઑક્ટોબરે
ગાંધીજી મારા સપનામાં આવે છે
ને મને પૂછે છે : ‘પ્રાર્થનાસભામાં આવીશને?’
અને
હું ગાવા માંડતી હોઉં છું : ‘વૈષ્ણવજન તો તેને કહીએ.’
બીજા દિવસે સવારે
ચા પીતાં
મારા પતિ મને પૂછે છે : ‘તને ખબર છે? તું ઊંઘમાં વૈષ્ણવજન જેવું કંઈક ગાતી હતી એ?’
‘tame gandhijine joya hata?’ hun ha paDun
ane e mane bijo sawal kare ha ‘kyan? kyare?’
hun kahun ha nani hati tyare
bapaji roj sanje amne
juhuna dariyakinare awela
amara ghar pase thati
gandhijini prarthnasbhaman
lai jata ame wahela jai aagal bestan gandhiji samay sathe spardha karta hoy
em doDta aawta ane pachhal pag rakhine besta hun tamatamta taraonun jhumakhun joti houn
em emne joya karti
emna chahera par
buddhni aabha
ankhoman
ishuni karuna hamnan ja mahawirne maline na aawya hoy! ane pachhi sharu thatun ha ‘waishnawjan to tene kahiye ’
pachhi bapaji gandhiwadi banya, jelman gaya khadinan kapDan pahere
e pan be joDi ja bhojan pan ek ke be koliya le
pachhi to ba bapawadi banyan
ane ame bawadi amara waishnawna gharman
badhan ja gandhijan bani gayan
aje atlan warso pachhi pan
dar biji auktobre
gandhiji mara sapnaman aawe chhe
ne mane puchhe chhe ha ‘prarthnasbhaman awishne?’
ane
hun gawa manDti houn chhun ha ‘waishnawjan to tene kahiye ’
bija diwse saware
cha pitan
mara pati mane puchhe chhe ha ‘tane khabar chhe? tun unghman waishnawjan jewun kanik gati hati e?’
‘tame gandhijine joya hata?’ hun ha paDun
ane e mane bijo sawal kare ha ‘kyan? kyare?’
hun kahun ha nani hati tyare
bapaji roj sanje amne
juhuna dariyakinare awela
amara ghar pase thati
gandhijini prarthnasbhaman
lai jata ame wahela jai aagal bestan gandhiji samay sathe spardha karta hoy
em doDta aawta ane pachhal pag rakhine besta hun tamatamta taraonun jhumakhun joti houn
em emne joya karti
emna chahera par
buddhni aabha
ankhoman
ishuni karuna hamnan ja mahawirne maline na aawya hoy! ane pachhi sharu thatun ha ‘waishnawjan to tene kahiye ’
pachhi bapaji gandhiwadi banya, jelman gaya khadinan kapDan pahere
e pan be joDi ja bhojan pan ek ke be koliya le
pachhi to ba bapawadi banyan
ane ame bawadi amara waishnawna gharman
badhan ja gandhijan bani gayan
aje atlan warso pachhi pan
dar biji auktobre
gandhiji mara sapnaman aawe chhe
ne mane puchhe chhe ha ‘prarthnasbhaman awishne?’
ane
hun gawa manDti houn chhun ha ‘waishnawjan to tene kahiye ’
bija diwse saware
cha pitan
mara pati mane puchhe chhe ha ‘tane khabar chhe? tun unghman waishnawjan jewun kanik gati hati e?’
સ્રોત
- પુસ્તક : અંતિમે (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 121)
- સર્જક : પન્ના નાયક
- પ્રકાશક : ઇમેજ પબ્લિકેશન્સ
- વર્ષ : 2004