(ભાષા નામની આ મારી સંગીની મારી સાથે ત્રણ રીતે વર્તે)
(૧)
ક્યારેક,
હું ધીમા તાપે સીઝવા ચડ્યો હોઉં ત્યારે
મેળેથી લાવેલા ઝાંઝરની રૂમઝૂમ વધારતી એ ઉરકવા માંડે બધાં બાકીનાં કામ.
બહારનાં દરવાજા સામે પડતી અંદરની બારી ખોલીને આંકડો ભરાવીને એ કાયમી કરી આપે હવાની અવરજવર.
અંદરની મજૂસ યાદ કરીને ઓમાંથી કાંસાનાં પવાલાં કાઢે, બાપ-દાદા વખતનાં
ને પછી એમાં ભરી આપે આજ સવારના કૂવાનું પાણી
સંજવારીમાં કાઢી આપે ઘણું બધું
કાંકરા ચાળવા ને ચા ગાળવા બેસે
નવેસરથી લીંપી આપે ફરસ
પતરાળી કાઢીને બાજુમાં હાથપંખો મૂકે
ને પછી તુલસીક્યારે પરકમ્મા કરતી રાહ જુએ મારી
હું તૈયાર થાઉં ત્યારે તૈયાર હોય બધ્ધુંય
પછી પાટલો ગોઠવાય
ને ચામડી પર છૂંદેલું મારું નામ મને ચોખ્ખું દેખાય એવા એના હાથે
એ મને પીરસી દે મારી પતરાળીમાં
હું મને ભાવી જઉં એ રીતે.
(૨)
તો ક્યારેક,
તોફાની પવને ગાંડા કરેલા ચૂલા પર હું ભડભડ શેકાતો હોઉં ત્યારે
પાલવનો છેડો પદરમાં ખોસીને એ ધબાધબ પગલે ઝડપથી ઉરકવા માંડે બધાં બાકીનાં કામ
છરી-ચપ્પાવાળાને રોકી તણખા કરાઈને ધાર કઢાઈ લે.
સજડબમ્બ દસ્તાથી પીસી કાઢે લાલ મરચાં,
આંખ બાળે એવી ડુંગળી ફાડે હાથથી,
ને ઓસરી સૂંઘતા કૂતરાની આંખ ટાંકીને ભગાડવા ઉગામેલા પથરા ઓથે રાહ જુએ મારી
હું તૈયાર થઉં એટલે મને ચૂલેથી ઉતારી લે,
બહારી ખોલે ને એમાંથી બહાર નિકાળે મારી વરાળ,
હું સ્હેજ ઠંડો પડું ને ગામ સ્હેજ બફાઈ જાય એ રીતે
(૩)
તો ક્યારેક વળી
બે સસલાં ખાધેલાં અજગરની આળસે એ પડી હોય બાજુમાં ગૂંચળું થઈને.
ઊઠવાનું નામ ના લે,
હું બઉ ઢંઢોળું તો બગાસું ખાઈને બોલે,
‘તારી બંધ મિલ માટે સાઇરન નઈ વગાડું ભઈ,
અત્યારે તું નથી સીઝતો કે નથી શેકાતો
કશું સળગ્યુંય નથી ક્યાંય,
પેટ્યાની હાલત કે પેટાવાની ધગશ વગરનાં તારાં અમથાં નખરાં પાછળ વૈતરાં નઈ કરું હું,
સૂવા દે,
અત્યારે કામ નઈ આવું,
આ મારી સાડીમાં ભરાવેલા વજનકાર ઝૂડામાં ભરાવેલી સહસ્ર ચાવીઓમાં ખાલી ઘરના તાળા માટે એકેય નથી, એકેય નઈ.’
(bhasha namni aa mari sangini mari sathe tran rite warte)
(1)
kyarek,
hun dhima tape sijhwa chaDyo houn tyare
melethi lawela jhanjharni rumjhum wadharti e urakwa manDe badhan bakinan kaam
baharnan darwaja same paDti andarni bari kholine ankDo bharawine e kaymi kari aape hawani awarajwar
andarni majus yaad karine omanthi kansanan pawalan kaDhe, bap dada wakhatnan
ne pachhi eman bhari aape aaj sawarna kuwanun pani
sanjwariman kaDhi aape ghanun badhun
kankra chalwa ne cha galwa bese
nawesarthi limpi aape pharas
patrali kaDhine bajuman hathpankho muke
ne pachhi tulsikyare parkamma karti rah jue mari
hun taiyar thaun tyare taiyar hoy badhdhunya
pachhi patlo gothway
ne chamDi par chhundelun marun nam mane chokhkhun dekhay ewa ena hathe
e mane pirsi de mari patraliman
hun mane bhawi jaun e rite
(2)
to kyarek,
tophani pawne ganDa karela chula par hun bhaDbhaD shekato houn tyare
palawno chheDo padarman khosine e dhabadhab pagle jhaDapthi urakwa manDe badhan bakinan kaam
chhari chappawalane roki tankha karaine dhaar kaDhai le
sajaDbamb dastathi pisi kaDhe lal marchan,
ankh bale ewi Dungli phaDe haththi,
ne osari sunghta kutrani aankh tankine bhagaDwa ugamela pathra othe rah jue mari
hun taiyar thaun etle mane chulethi utari le,
bahari khole ne emanthi bahar nikale mari waral,
hun shej thanDo paDun ne gam shej baphai jay e rite
(3)
to kyarek wali
be saslan khadhelan ajagarni aalse e paDi hoy bajuman gunchalun thaine
uthwanun nam na le,
hun bau DhanDholun to bagasun khaine bole,
‘tari bandh mil mate sairan nai wagaDun bhai,
atyare tun nathi sijhto ke nathi shekato
kashun salagyunya nathi kyanya,
petyani haalat ke petawani dhagash wagarnan taran amthan nakhran pachhal waitran nai karun hun,
suwa de,
atyare kaam nai awun,
a mari saDiman bharawela wajankar jhuDaman bharaweli sahasr chawioman khali gharna tala mate ekey nathi, ekey nai ’
(bhasha namni aa mari sangini mari sathe tran rite warte)
(1)
kyarek,
hun dhima tape sijhwa chaDyo houn tyare
melethi lawela jhanjharni rumjhum wadharti e urakwa manDe badhan bakinan kaam
baharnan darwaja same paDti andarni bari kholine ankDo bharawine e kaymi kari aape hawani awarajwar
andarni majus yaad karine omanthi kansanan pawalan kaDhe, bap dada wakhatnan
ne pachhi eman bhari aape aaj sawarna kuwanun pani
sanjwariman kaDhi aape ghanun badhun
kankra chalwa ne cha galwa bese
nawesarthi limpi aape pharas
patrali kaDhine bajuman hathpankho muke
ne pachhi tulsikyare parkamma karti rah jue mari
hun taiyar thaun tyare taiyar hoy badhdhunya
pachhi patlo gothway
ne chamDi par chhundelun marun nam mane chokhkhun dekhay ewa ena hathe
e mane pirsi de mari patraliman
hun mane bhawi jaun e rite
(2)
to kyarek,
tophani pawne ganDa karela chula par hun bhaDbhaD shekato houn tyare
palawno chheDo padarman khosine e dhabadhab pagle jhaDapthi urakwa manDe badhan bakinan kaam
chhari chappawalane roki tankha karaine dhaar kaDhai le
sajaDbamb dastathi pisi kaDhe lal marchan,
ankh bale ewi Dungli phaDe haththi,
ne osari sunghta kutrani aankh tankine bhagaDwa ugamela pathra othe rah jue mari
hun taiyar thaun etle mane chulethi utari le,
bahari khole ne emanthi bahar nikale mari waral,
hun shej thanDo paDun ne gam shej baphai jay e rite
(3)
to kyarek wali
be saslan khadhelan ajagarni aalse e paDi hoy bajuman gunchalun thaine
uthwanun nam na le,
hun bau DhanDholun to bagasun khaine bole,
‘tari bandh mil mate sairan nai wagaDun bhai,
atyare tun nathi sijhto ke nathi shekato
kashun salagyunya nathi kyanya,
petyani haalat ke petawani dhagash wagarnan taran amthan nakhran pachhal waitran nai karun hun,
suwa de,
atyare kaam nai awun,
a mari saDiman bharawela wajankar jhuDaman bharaweli sahasr chawioman khali gharna tala mate ekey nathi, ekey nai ’
સ્રોત
- પુસ્તક : ગ્રીનરૂમમાં (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 9)
- સર્જક : સૌમ્ય જોશી
- પ્રકાશક : ઈમેજ પબ્લિકેશન્સ પ્રા. લિ.
- વર્ષ : 2008