હજી સખિ! બધું જ યાદઃ નિરખ્યું હતું આપણે
ઝુકી પુલથકી પ્રચણ્ડ જલપૂર ગાંડું થઈ
ધસ્યું જત ઘસાઈ પૂલપગ શું, થપાટો મહા
સજોર ફટકારતું, વમળ ઘોર લેતું કંઈ.
અને વમળ આપણાં ય નયને ચડ્યાં, ઘૂમરી
ચઢે મગજમાં ય, ‘ઓહ’ વદી સાથ ઊંચાં કર્યાં
શિરો ઉભય આપણે. નિરખ્યું ત્યાં ય અન્યોન્યનાં
દૃગે : લસત ત્યાં ય’તા વમળ કૈંક નીચે સમા.
અચાનક ત્યહીં વિવાદ પ્રગટયો: ‘શું સારું જ છે-
નદી વિમલ નીરપૂર્ણ અથવા ભરી પૂરથી?’ ૧૦
‘મને ઉભય છે પસંદ.’ કહી વાતને ટાળવા
મથ્યો. નિરખવા મને મન તને અને પૂરને-
તને-ઘુમરીઓ મહીં ચકર ખાતી તવ આંખને-
કુણા ઉર-ઉછાળને. પણ તું પક્ષ લૈ પૂરનો
બની તુમુલ પૂરથી ય, મુજ પે દલીલો તણી
થપાટ વરસાવતીઃ ‘સભરતા ભલે ગાંડી હો,
ભલે મલિન, તીરભંજક, ભરેલ આવર્ત છો!
છતાં લઘુક નીતર્યાં જલની અલ્પતાથી ય એ
અતીવ સ્પૃહણીય!' સંમત દલીલ સૌમાં થયો
વિવાદથકી છૂટવા. પણ સવાલ તેં નાગની ર૦
ફણા સમ ઉપાડિયો : ‘ક્યું પસન્દ, ક્હે, તું કરે?’
મને વિકળતા તણા વમળમાં ગ્રસંતો મહા.
અને તવ અપાર જિદ્ પણ તો ય મેં ના દીધો
જવાબ. ઝગડી પડી તહીં પડ્યાં છુટાં આપણે.
સખી! સમય તે ન’તો, જરૂર યે તદા ના હતી
જવાબ તુજ પ્રશ્નના વિગતથી જ દેવા તણી.
તદા તવ દૃગો થયેલ જલ-અંધ હા માહરી
દશા નિરખી ના શકયાં-ઉર ભરાયલું જ્યાહરે
હતું તુજથી – જેમ તે પટ નદીતણો પૂરથી
છલન્ત તટ બે ય નીર, ન હતી ત્યહીં રિક્તતા ૩૦
જ્યહીં શબદ માર્ગને કરી, શકે જરા યે વહી.
હવે પ્રિય સર્યાં છ પૂર, અહીં રિક્તતા એવડી
હવે વધી છ કે હિયું મુખર થૈ વદ્યા હા કરે
ઘણું દિવસરાત સ્વપ્ન મહીં યે; અને તાહરા
અનુત્તરિત પ્રશ્ન હૂંથી, ઉડતા રહે ચિત્તમાં
ક્ષુધાર્ત સમડી સમા ચકરતા ચીસો પાડતા.
શકે લવલવાટ આ થઇ જ પ્રેત પ્રશ્નોતણો
યથાર્થ બલિ તો, પ્રિયે! લવલવાટ વ્હેતો કરું!
મને જલ બધાં ગમે વિમલ કે ડહોળાં, ઊંડાં ૪૦
વળી ય છીછરાં, મીઠાં લવણ, કોઈ રીતે ય રે
મને દરશ નીર કેરું દિલ ઠારવા છે ઘણું.
પુછીશ પણ તું : ‘ન વાત ઠરવાતણી માગું હું.
કહે, ક્યમ પ્રસન્નપૂર્ણ જ બને તુ?’ જો કે હવે
સવાલ પુછવા અહીં તું નથી. ટેવ જો કે જુની
હતી સખત બેયને કચકચાટની મીઠડા.
તને ટકી હશે ય ટેવ હજી, જાણું ના. કોઈના
સમુદ્રઘુઘવાટમાં તવ ભળ્યાં હશે ગુંજનો.
પરન્તુ ઉર મારું રેતરણ શું, અહી રેતના
પ્રચણ્ડ સુસવાટ હા સમસમાટ લેતા મહા પ૦
ઘુમે જલદનાં અલભ્ય શમણાંની રમણો મહીં.
મને ગમતુ : વીરડો નહિ, વહેણ ના, પૂર ના.
મને ગમતું ક્ષીરસાગર બની તને પદ્મજા
સુલોલ લસનારીને ઝુલવવા ઉરે ધારવા.
અરે પણ જ વાત એ પરી રહો પરીલેાક શી.
અહીં કઠિન ભૂમિમાં કઠિન સત્યને ધારતો
જવાબ તવ પ્રશ્નનો અતિ સુયોગ્ય મેં તારવ્યો
ઘણું મથીમથી કુણા હૃદયનું વલોણું કરી.
થવાનું મુજને ગમે શું? મુજને ગમે પૂલ આ
નદીપટ પરે થવું સ્થિર જડાઈને મેરુ શા. ૬૦
રહેવું જલમાં છતાં જલની સાથે શું નિસ્બતે
જરા ન ધરવી : ભલે મુજ પગો મહીં નિર્મળાં
કલેાલ જલ કૈં કરે, ભરતી પેલી બાજુથી યે
ચઢે જલધિની, અને તુમુલ પૂર આ બાજુથી
ચઢે, વલખતાં જ વ્યર્થ અડવા શું મારા હિયે.
અરે વલવલાટ એ નિરખવે ય કેવી મઝા!
ઊંચે હૃદય એ જલોથી ઉભવું અને વિશ્વનાં
તમામ વહનો જવાં વહી બની સ્થિતપ્રજ્ઞ શા!
પગો મહીં જલો રમે, ગલગલી દિયે ચૂડ કે;
શિરે ગડગડી ઘણું જગતભાર જાયે વહ્યા; ૭૦
પરન્તુ ઉર મારું રાખી શકું સૌથી અસ્પૃશ્ય હું.
મને ગમતું એવું પૂલ થવુ,
તત્ત્વનું ટૂંપણું
અરે ઉખળતું વળી! -પણ પુરાણી એ ટેવનો
ક્ષમા વિણ ઈલાજ ના. નયન ફૂટડાં કિન્તુ તે
ચઢે છ સ્મરણે-ધસન્ત ભમરા સમાં ક્રુદ્ધ થૈ.
થયાં નજરથી ય દૂર નયણાં સતાવે હજી!
તને જલપૂરોની ચાહક અનન્યને અર્પવા
સમાં જલ અહીં નથી જ, જલ આ શિલા હાર્દથી
તને વહવવાતણી કળ ન કેમ હાથે ચડી? ૮૦
પ્રપાત વિણ વજ્રના ન ઉર આ શકે રે દ્રવી!
અને કદી તને વર્યું હતું શું વજ્ર-કાઠિન્ય કે?
હતે યદિ જ તો ન આમ ચપલા શું ચાલી જતે
સુંવાળું ઘન કોઇનું ઉર તું શોધતી...ઊડતી
હવા મહીં દૃગે ય આંસુ હજી જાળવ્યાં? . . ગાંડી રે!
મને દરદ હોય ના. -ત્યહીં વસંતી જોજે વળી
સ્મરી ઉષર ભૂતને ઉર-જલો ઉકાળી મૂકે,
અરે, ગરમ પાણીમાં કમળ ના ટકે!
આંહિ તો
અમે વજર કાળમીંઢ વરષા અને ધોમને ૯૦
બધું ય સહીએ. ન વાદ કરવો અમારે ઘટે.
પ્રિયે! અભય આપુ છું સચર હું હતો તે મટ્યો.
અહા, તવ પૂંઠે પૂંઠે ઉર જતુ 'તું, આંખોતણી
મિટેમિટતણી જ નોંધ ઉરમાં થતી'તી બધી,
અને હૃદય પીપળાપરણુ શું હળુથી હળુ
ઉઠન્ત તવ સ્નેહલ્હેરથકી નાચી રહેતું હતું.
પ્રિયે! સચર સ્નેહાદોર પર નાચતા મસ્ત તે
અજોડ પગ – ઘૂઘરા રમવું બંધ બેઠા કરી.
હું છું અચર. પૂંઠ ના પકડશે ધસી હૈયું આ.
હવાં અહી ખડો છું પૂલ થઈ સાવ લોઢાતણો, ૧૦૦
અકાવ્ય જગનું ભરી, ઉરથી આર્દ્રતા સૂકવી,
ભૂંડો ભખ તને ન લેશ ગમવા સમો છું જરી.
તને ન ગમતી દશા? પણ મને મહા અર્હ્ય એ.
અરે પુલ બની હું છેવટની એ ઘડીનું ઉરે
રહીશ સ્મરણું ધરી. મિલન એહ છેલ્લું થયું
અનન્ત જલપૂરના પરમ આર્દ્ર સાંનિધ્યમાં
અને ડગ પછી ધર્યાં પરમ શુષ્કતા-ક્ષેત્રમાં.
અહા, વિરલ એ ય સપ્તપદી આપણી થૈ ગઈ.
સખી, પ્રણયકાલનું વિરહરૂપ સંતાન એ
મને મળ્યું ઉછેરવા. ઉચિત એ જ નિર્માણ છે. ૧૧૦
ખરે સજડ લોહની મુજ ભુજા જ ધારી શકે
પ્રમત્ત શિશુને, પ્રતાડન પ્રમત્ત એ પાયનાં
ઝિલી ઉર શકે જ વજ્રમય પૂલનું, અન્ય ના!
કદી પુલ નીચે ઊભી પુલનું હૈયું જોયુ છ કે?
અરે, પણ કદી કદી પગ ડગી અરે જાય છે!
કથીર ઉરનાં વીંધી રસ દ્રવી કદી જાય છે!
હવા મહીં કદી બધે ય ભણકાર વાગે છ રે!
અને મન વિષે વળી મિલનઆશ જાગે છ રે!
તહીં મનની ડાળીએ મધુર કલ્પનાચલ્લી યે
રહે છ કુદતી સુપિચ્છ નિજનાં શું ફેલાવતી! ૧ર૦
:-
અહો તું ચડી આવશે ક્યહીં થી કો દી, કોઈ રૂપે,
ચડી ભરતી પૂર થૈ સ્પરશ ઝંખતી શું ધસે,
શિરે બદરી થૈ ઝરંતીઃ અથવા ધીરા વેગથી
જતા પદ હું કલ્પું છું મુજ શિરે, 'થવા ઘોર કો
ગડાગડ કરંતી ગાડી મહીં જાતી ભાળું વળી.
ચઢેલ જલપૂર હોય તહીં કો સુભાગીતણા
કરે કર ગુંથી ઊભી મુજ શિરે તને જોઉં છું:-
તને ઉછળતાં જળો નિરખવા તહીં આવતી-
નહીં મધુર બાગમાં, કુસુમકુંજમાં, ચાંદની
તણી મૃદુ બિછાતમાં, નહિ કશે, તહીં લોહના ૧૩૦
સળંગ સળિયા પરે તન ઝુકાવતાં, આપણા
છલ્યા ઉર બહારનું વળી વિચિત્ર આવર્તન!
ખરે, નિરખવા સમું ય પણ એ હશે દૃશ્ય તો,
અરે પણ તદા વિવાદ નહિ શક્ય લેશે હશે-
અને તુમુલ થૈ વળી તું લડશે, ન તે ચાલશે-
પ્રશાન્ત મુજ કાય જીવન સમસ્તના કૈંક કૈં
અનેક ભરને ઝિલંતી તુજને ય ઝીલી રહે
કૂણું લધુક પદ્મ બોજહિણું ઝૂકતું હું પરે.
ભલે નહિ જ યોગ ક્ષીરનિધિનો અને પદ્મજા-
સમો, તદપિ આપણી સ્થિતિ ન લેશ અર્હ્યા ઉણી.
થવું ન પયસાગરા બનવું શક્ય, તો યે તને ૧૪૦
કંઈક વિપરીત થૈ શકું ધરી શું ઓછું જ એ?
...
અરે, ઉભરતી ઉરેથી, રસધાર, ના તું ફરી.
હવે ચરણ વજ્રના શિથિલ થાય, પોસાય ના.
અહીં સજડ સૌ જડોથી જડ થૈ જ ઊભું સદા,
ભલે સ્મરણ કોઈને નહિ ચડું, ન તો યે મને
શકે પરહરી જ કોઈ, અનિવાર્યતા સૃષ્ટિની
બની ટકીશ આ ધરા પર, ધરા ટકે ત્યાં લગી.
સ્મરે તું નહિ, વા સ્મરે, પણ પ્રતાપ એ તાહરો,
અહા મુજ સુલોહ અંતર વિષે જડી પદ્મજા!
haji sakhi! badhun ja yaad nirakhyun hatun aapne
jhuki pulathki prchanD jalpur ganDun thai
dhasyun jat ghasai pulpag shun, thapato maha
sajor phatkaratun, wamal ghor letun kani
ane wamal apnan ya nayne chaDyan, ghumari
chaDhe magajman ya, ‘oh’ wadi sath unchan karyan
shiro ubhay aapne nirakhyun tyan ya anyonynan
drige ha lasat tyan ya’ta wamal kaink niche sama
achanak tyheen wiwad pragatyoh ‘shun sarun ja chhe
nadi wimal nirpurn athwa bhari purthi?’ 10
‘mane ubhay chhe pasand ’ kahi watne talwa
mathyo nirakhwa mane man tane ane purne
tane ghumrio mahin chakar khati taw ankhne
kuna ur uchhalne pan tun paksh lai purno
bani tumul purthi ya, muj pe dalilo tani
thapat warsawti ‘sabharta bhale ganDi ho,
bhale malin, tirbhanjak, bharel awart chho!
chhatan laghuk nitaryan jalni alptathi ya e
atiw sprihniy! sanmat dalil sauman thayo
wiwadathki chhutwa pan sawal ten nagni ra0
phana sam upaDiyo ha ‘kyun pasand, khe, tun kare?’
mane wikalta tana wamalman grsanto maha
ane taw apar jid pan to ya mein na didho
jawab jhagDi paDi tahin paDyan chhutan aapne
sakhi! samay te na’to, jarur ye tada na hati
jawab tuj prashnna wigatthi ja dewa tani
tada taw drigo thayel jal andh ha mahri
dasha nirkhi na shakyan ur bharayalun jyahre
hatun tujthi – jem te pat naditno purthi
chhalant tat be ya neer, na hati tyheen riktata 30
jyheen shabad margne kari, shake jara ye wahi
hwe priy saryan chh poor, ahin riktata ewDi
hwe wadhi chh ke hiyun mukhar thai wadya ha kare
ghanun diwasrat swapn mahin ye; ane tahra
anuttarit parashn hunthi, uDta rahe chittman
kshudhart samDi sama chakarta chiso paDta
shake lawalwat aa thai ja pret prashnotno
yatharth bali to, priye! lawalwat wheto karun!
mane jal badhan game wimal ke Daholan, unDan 40
wali ya chhichhran, mithan lawan, koi rite ya re
mane darash neer kerun dil tharwa chhe ghanun
puchhish pan tun ha ‘na wat tharwatni magun hun
kahe, kyam prsannpurn ja bane tu?’ jo ke hwe
sawal puchhwa ahin tun nathi tew jo ke juni
hati sakhat beyne kachakchatni mithDa
tane taki hashe ya tew haji, janun na koina
samudraghughwatman taw bhalyan hashe gunjno
parantu ur marun retran shun, ahi retna
prchanD suswat ha samasmat leta maha pa0
ghume jaladnan alabhya shamnanni ramno mahin
mane gamatu ha wirDo nahi, wahen na, poor na
mane gamatun kshirsagar bani tane padmaja
sulol lasnarine jhulawwa ure dharwa
are pan ja wat e pari raho parileak shi
ahin kathin bhumiman kathin satyne dharto
jawab taw prashnno ati suyogya mein tarawyo
ghanun mathimthi kuna hridayanun walonun kari
thawanun mujne game shun? mujne game pool aa
nadipat pare thawun sthir jaDaine meru sha 60
rahewun jalman chhatan jalni sathe shun nisbte
jara na dharwi ha bhale muj pago mahin nirmlan
kaleal jal kain kare, bharti peli bajuthi ye
chaDhe jaladhini, ane tumul poor aa bajuthi
chaDhe, walakhtan ja wyarth aDwa shun mara hiye
are walawlat e nirakhwe ya kewi majha!
unche hriday e jalothi ubhawun ane wishwnan
tamam wahno jawan wahi bani sthitapragya sha!
pago mahin jalo rame, galagli diye chooD ke;
shire gaDagDi ghanun jagatbhar jaye wahya; 70
parantu ur marun rakhi shakun sauthi asprishya hun
mane gamatun ewun pool thawu,
tattwanun tumpanun
are ukhalatun wali! pan purani e tewno
kshama win ilaj na nayan phutDan kintu te
chaDhe chh smarne dhasant bhamra saman kruddh thai
thayan najarthi ya door naynan satawe haji!
tane jalpuroni chahak ananyne arpwa
saman jal ahin nathi ja, jal aa shila hardthi
tane wahawwatni kal na kem hathe chaDi? 80
prapat win wajrna na ur aa shake re drwee!
ane kadi tane waryun hatun shun wajr kathinya ke?
hate yadi ja to na aam chapla shun chali jate
sunwalun ghan koinun ur tun shodhti uDti
hawa mahin drige ya aansu haji jalawyan? ganDi re!
mane darad hoy na tyheen wasanti joje wali
smri ushar bhutne ur jalo ukali muke,
are, garam paniman kamal na take!
anhi to
ame wajar kalminDh warsha ane dhomne 90
badhun ya sahiye na wad karwo amare ghate
priye! abhay aapu chhun sachar hun hato te matyo
aha, taw punthe punthe ur jatu tun, ankhotni
mitemitatni ja nondh urman thatiti badhi,
ane hriday piplaparanu shun haluthi halu
uthant taw snehalherathki nachi rahetun hatun
priye! sachar snehador par nachta mast te
ajoD pag – ghughra ramawun bandh betha kari
hun chhun achar poonth na pakaDshe dhasi haiyun aa
hawan ahi khaDo chhun pool thai saw loDhatno, 100
akawya jaganun bhari, urthi ardrata sukwi,
bhunDo bhakh tane na lesh gamwa samo chhun jari
tane na gamti dasha? pan mane maha arhya e
are pul bani hun chhewatni e ghaDinun ure
rahish smaranun dhari milan eh chhellun thayun
anant jalpurna param aardr sannidhyman
ane Dag pachhi dharyan param shushkata kshetrman
aha, wiral e ya saptapdi aapni thai gai
sakhi, pranaykalanun wirahrup santan e
mane malyun uchherwa uchit e ja nirman chhe 110
khare sajaD lohni muj bhuja ja dhari shake
pramatt shishune, prtaDan pramatt e paynan
jhili ur shake ja wajrmay pulanun, anya na!
kadi pul niche ubhi pulanun haiyun joyu chh ke?
are, pan kadi kadi pag Dagi are jay chhe!
kathir urnan windhi ras drwi kadi jay chhe!
hawa mahin kadi badhe ya bhankar wage chh re!
ane man wishe wali milanash jage chh re!
tahin manni Daliye madhur kalpnachalli ye
rahe chh kudti supichchh nijnan shun phelawti! 1ra0
ha
aho tun chaDi awshe kyheen thi ko di, koi rupe,
chaDi bharti poor thai sprash jhankhti shun dhase,
shire badri thai jharanti athwa dhira wegthi
jata pad hun kalpun chhun muj shire, thawa ghor ko
gaDagaD karanti gaDi mahin jati bhalun wali
chaDhel jalpur hoy tahin ko subhagitna
kare kar gunthi ubhi muj shire tane joun chhunh
tane uchhaltan jalo nirakhwa tahin awati
nahin madhur bagman, kusumkunjman, chandni
tani mridu bichhatman, nahi kashe, tahin lohna 130
salang saliya pare tan jhukawtan, aapna
chhalya ur baharanun wali wichitr awartan!
khare, nirakhwa samun ya pan e hashe drishya to,
are pan tada wiwad nahi shakya leshe hashe
ane tumul thai wali tun laDshe, na te chalshe
prshant muj kay jiwan samastna kaink kain
anek bharne jhilanti tujne ya jhili rahe
kunun ladhuk padm bojahinun jhukatun hun pare
bhale nahi ja yog kshiranidhino ane padmaja
samo, tadpi aapni sthiti na lesh arhya uni
thawun na paysagra banawun shakya, to ye tane 140
kanik wiprit thai shakun dhari shun ochhun ja e?
are, ubharti urethi, rasdhar, na tun phari
hwe charan wajrna shithil thay, posay na
ahin sajaD sau jaDothi jaD thai ja ubhun sada,
bhale smran koine nahi chaDun, na to ye mane
shake parahri ja koi, aniwaryata srishtini
bani takish aa dhara par, dhara take tyan lagi
smre tun nahi, wa smre, pan pratap e tahro,
aha muj suloh antar wishe jaDi padmaja!
haji sakhi! badhun ja yaad nirakhyun hatun aapne
jhuki pulathki prchanD jalpur ganDun thai
dhasyun jat ghasai pulpag shun, thapato maha
sajor phatkaratun, wamal ghor letun kani
ane wamal apnan ya nayne chaDyan, ghumari
chaDhe magajman ya, ‘oh’ wadi sath unchan karyan
shiro ubhay aapne nirakhyun tyan ya anyonynan
drige ha lasat tyan ya’ta wamal kaink niche sama
achanak tyheen wiwad pragatyoh ‘shun sarun ja chhe
nadi wimal nirpurn athwa bhari purthi?’ 10
‘mane ubhay chhe pasand ’ kahi watne talwa
mathyo nirakhwa mane man tane ane purne
tane ghumrio mahin chakar khati taw ankhne
kuna ur uchhalne pan tun paksh lai purno
bani tumul purthi ya, muj pe dalilo tani
thapat warsawti ‘sabharta bhale ganDi ho,
bhale malin, tirbhanjak, bharel awart chho!
chhatan laghuk nitaryan jalni alptathi ya e
atiw sprihniy! sanmat dalil sauman thayo
wiwadathki chhutwa pan sawal ten nagni ra0
phana sam upaDiyo ha ‘kyun pasand, khe, tun kare?’
mane wikalta tana wamalman grsanto maha
ane taw apar jid pan to ya mein na didho
jawab jhagDi paDi tahin paDyan chhutan aapne
sakhi! samay te na’to, jarur ye tada na hati
jawab tuj prashnna wigatthi ja dewa tani
tada taw drigo thayel jal andh ha mahri
dasha nirkhi na shakyan ur bharayalun jyahre
hatun tujthi – jem te pat naditno purthi
chhalant tat be ya neer, na hati tyheen riktata 30
jyheen shabad margne kari, shake jara ye wahi
hwe priy saryan chh poor, ahin riktata ewDi
hwe wadhi chh ke hiyun mukhar thai wadya ha kare
ghanun diwasrat swapn mahin ye; ane tahra
anuttarit parashn hunthi, uDta rahe chittman
kshudhart samDi sama chakarta chiso paDta
shake lawalwat aa thai ja pret prashnotno
yatharth bali to, priye! lawalwat wheto karun!
mane jal badhan game wimal ke Daholan, unDan 40
wali ya chhichhran, mithan lawan, koi rite ya re
mane darash neer kerun dil tharwa chhe ghanun
puchhish pan tun ha ‘na wat tharwatni magun hun
kahe, kyam prsannpurn ja bane tu?’ jo ke hwe
sawal puchhwa ahin tun nathi tew jo ke juni
hati sakhat beyne kachakchatni mithDa
tane taki hashe ya tew haji, janun na koina
samudraghughwatman taw bhalyan hashe gunjno
parantu ur marun retran shun, ahi retna
prchanD suswat ha samasmat leta maha pa0
ghume jaladnan alabhya shamnanni ramno mahin
mane gamatu ha wirDo nahi, wahen na, poor na
mane gamatun kshirsagar bani tane padmaja
sulol lasnarine jhulawwa ure dharwa
are pan ja wat e pari raho parileak shi
ahin kathin bhumiman kathin satyne dharto
jawab taw prashnno ati suyogya mein tarawyo
ghanun mathimthi kuna hridayanun walonun kari
thawanun mujne game shun? mujne game pool aa
nadipat pare thawun sthir jaDaine meru sha 60
rahewun jalman chhatan jalni sathe shun nisbte
jara na dharwi ha bhale muj pago mahin nirmlan
kaleal jal kain kare, bharti peli bajuthi ye
chaDhe jaladhini, ane tumul poor aa bajuthi
chaDhe, walakhtan ja wyarth aDwa shun mara hiye
are walawlat e nirakhwe ya kewi majha!
unche hriday e jalothi ubhawun ane wishwnan
tamam wahno jawan wahi bani sthitapragya sha!
pago mahin jalo rame, galagli diye chooD ke;
shire gaDagDi ghanun jagatbhar jaye wahya; 70
parantu ur marun rakhi shakun sauthi asprishya hun
mane gamatun ewun pool thawu,
tattwanun tumpanun
are ukhalatun wali! pan purani e tewno
kshama win ilaj na nayan phutDan kintu te
chaDhe chh smarne dhasant bhamra saman kruddh thai
thayan najarthi ya door naynan satawe haji!
tane jalpuroni chahak ananyne arpwa
saman jal ahin nathi ja, jal aa shila hardthi
tane wahawwatni kal na kem hathe chaDi? 80
prapat win wajrna na ur aa shake re drwee!
ane kadi tane waryun hatun shun wajr kathinya ke?
hate yadi ja to na aam chapla shun chali jate
sunwalun ghan koinun ur tun shodhti uDti
hawa mahin drige ya aansu haji jalawyan? ganDi re!
mane darad hoy na tyheen wasanti joje wali
smri ushar bhutne ur jalo ukali muke,
are, garam paniman kamal na take!
anhi to
ame wajar kalminDh warsha ane dhomne 90
badhun ya sahiye na wad karwo amare ghate
priye! abhay aapu chhun sachar hun hato te matyo
aha, taw punthe punthe ur jatu tun, ankhotni
mitemitatni ja nondh urman thatiti badhi,
ane hriday piplaparanu shun haluthi halu
uthant taw snehalherathki nachi rahetun hatun
priye! sachar snehador par nachta mast te
ajoD pag – ghughra ramawun bandh betha kari
hun chhun achar poonth na pakaDshe dhasi haiyun aa
hawan ahi khaDo chhun pool thai saw loDhatno, 100
akawya jaganun bhari, urthi ardrata sukwi,
bhunDo bhakh tane na lesh gamwa samo chhun jari
tane na gamti dasha? pan mane maha arhya e
are pul bani hun chhewatni e ghaDinun ure
rahish smaranun dhari milan eh chhellun thayun
anant jalpurna param aardr sannidhyman
ane Dag pachhi dharyan param shushkata kshetrman
aha, wiral e ya saptapdi aapni thai gai
sakhi, pranaykalanun wirahrup santan e
mane malyun uchherwa uchit e ja nirman chhe 110
khare sajaD lohni muj bhuja ja dhari shake
pramatt shishune, prtaDan pramatt e paynan
jhili ur shake ja wajrmay pulanun, anya na!
kadi pul niche ubhi pulanun haiyun joyu chh ke?
are, pan kadi kadi pag Dagi are jay chhe!
kathir urnan windhi ras drwi kadi jay chhe!
hawa mahin kadi badhe ya bhankar wage chh re!
ane man wishe wali milanash jage chh re!
tahin manni Daliye madhur kalpnachalli ye
rahe chh kudti supichchh nijnan shun phelawti! 1ra0
ha
aho tun chaDi awshe kyheen thi ko di, koi rupe,
chaDi bharti poor thai sprash jhankhti shun dhase,
shire badri thai jharanti athwa dhira wegthi
jata pad hun kalpun chhun muj shire, thawa ghor ko
gaDagaD karanti gaDi mahin jati bhalun wali
chaDhel jalpur hoy tahin ko subhagitna
kare kar gunthi ubhi muj shire tane joun chhunh
tane uchhaltan jalo nirakhwa tahin awati
nahin madhur bagman, kusumkunjman, chandni
tani mridu bichhatman, nahi kashe, tahin lohna 130
salang saliya pare tan jhukawtan, aapna
chhalya ur baharanun wali wichitr awartan!
khare, nirakhwa samun ya pan e hashe drishya to,
are pan tada wiwad nahi shakya leshe hashe
ane tumul thai wali tun laDshe, na te chalshe
prshant muj kay jiwan samastna kaink kain
anek bharne jhilanti tujne ya jhili rahe
kunun ladhuk padm bojahinun jhukatun hun pare
bhale nahi ja yog kshiranidhino ane padmaja
samo, tadpi aapni sthiti na lesh arhya uni
thawun na paysagra banawun shakya, to ye tane 140
kanik wiprit thai shakun dhari shun ochhun ja e?
are, ubharti urethi, rasdhar, na tun phari
hwe charan wajrna shithil thay, posay na
ahin sajaD sau jaDothi jaD thai ja ubhun sada,
bhale smran koine nahi chaDun, na to ye mane
shake parahri ja koi, aniwaryata srishtini
bani takish aa dhara par, dhara take tyan lagi
smre tun nahi, wa smre, pan pratap e tahro,
aha muj suloh antar wishe jaDi padmaja!
સ્રોત
- પુસ્તક : વસુધા (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 48)
- સર્જક : સુન્દરમ્
- પ્રકાશક : આર. આર. શેઠ કંપની
- વર્ષ : 1939