(૧)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
આજે કઈં વાદળ વ્યોમ છાયાં,
તારા અને ઈન્દુ બધાં લપાયાં;
આજે પડી કારમી મેઘછાયા
મારે ઉરે; જ્યોતિ બધા ગ્રહાયા.
નિઃશ્વાસ જાણે અનિલે ઊઠન્તા; પ
જગાવતા અન્તરમાં નિસાસા;
ભેંકાર અંધાર ભરન્ત વિશ્વે
શૂન્યત્વની ગૂઢ વિષાદછાયા.
શૂન્યતાના વિતર્તે હું મૂઝાતો, લય પામતો;
ચમકી ઠરતા કોઈ દીપનો જ્યોતિ ભાળતો. ૧૦
(ર)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
કર્ણે પડે જ્યાં તુજ નામ ધીમે,
દેતો તજી પ્રેમલ સ્તન્યપાન;
હસી જરા પ્રસ્નવસિક્ત ઓષ્ઠે,
દેતો છુપાવી મુખ છેડલામાં;
નિહાળવાને અધરૌષ્ઠ ભીના ૧પ
દૂધે થકી, મેં સ્તનપાન રોધ્યાં;
એ હર્ષ —ઉન્માદતણી કથાને
સંભારતાં અશ્રુ ગરન્ત છાનાં.
સ્તનપાનથકી ભીના સૂકાયા ઓષ્ઠ ના હજી
ને તું તો કોણ જાણે કયાં ઊડિયો અમને તજી. ર૦
(3)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
પંપાળતી પ્રેમલ હસ્ત માતા,
ને ચાંપતી અંતર વ્હાલઘેલી;
ગુલાબ ચૂમી તુજ ગાલ કેરાં,
ક્હેતી, ‘લિયો, શો તમ સામું જોતો!’
બોલાવું હું ત્યાં ધરતો તું હાથ, રપ
પરંતુ આવે નહિ મારી પાસ;
મોં ફેરવીને દઢ માવડીને,
સાહી રહેતો હસીંને રડીને;
કદી કદી નમીને તું આવતા મુજ બાથમાં;
સંભારી સારવાં બિન્દુ માત્ર, બાલ, હવે રહ્યાં. 3૦
(૪)
(ઉપજાતિ—અનુષ્ટુપ્)
નિદ્રાઢળ્યાં કોમલ પોપચાંમાં,
બેટા, અમે કોમલ ભાવ પામ્યાં,
તેજે રમંતી તુજ આંખડીમાં
નિર્દોષતાનાં શુચિતેજ ભાળ્યાં.
કપોલ કેરી સ્મિતની સમૃદ્ધિ ૩પ
નિહાળતાં, કૈં થઈ હર્ષઘેલાં,
અનેક વેળા પ્રિય, પાન કીધાં
વાત્સલ્યઆંક્યાં મૃદુ ચુમ્બનોમાં.
છતાં ચે આજ ભાસે છે અચિન્ત્યો તુ ઊડી જતાં,
અનેક ચુમ્બનો જાણે અણચુમ્બ્યાં રહી ગયાં. ૪૦
(પ)
(ઉપજાતિ—અનુષ્ટુપ્)
રાત્રીતણે અંક રમન્ત ઈન્દુ
શીળું અમી કોમલ રેડતો હતો;
તું ગેલતો કોમલ માતખેાળે
પીયૂષ મારે ઉર ર્સીંચતો હતો.
ચાંદો નિહાળી કર કીધ ઊંચા, ૪પ
મીઠાં હસ્યો નિર્મલ હાસ, કેવાં
લળીલળીને તુજ માવડીએ
સપ્રેમ ચૂમ્યાં, અધિકાં વળી મે;
અનેક ચાંદની રાતે રમાડ્યો આમ કૈં અમે;
પરંતુ અણુખેલાવ્યા ખેલો રહી ગયા દિસે. પ૦
(૬)
(ઉપજાતિ—અનુષ્ટુપ્)
તુ ગેલતો એકલ પાલણામાં,
બ્હેની રહી ઊભી જ બારણામાં
હુલાવતી હાથ, હસી રમાડે;
તું પાલણે હસ્ત કૂંળા પસારે;
ઉછાળતો પાય કંઈ હુલાસે પપ
કિલ્લોલથી હર્ષ નવો જગાડે,
પરંતુ સૂનું તુજ પાલણું હવે
જોઈ બિચારી તુજ બ્હેનડી રડે;
નિગૂઢ અશ્રુસ્ત્રવણો અમારાં
હૈયાં વિશે કેમ રહે જ ધાર્યાં? ૬૦
આશ્વાસનો ન આશ્વાસે સ્નેહસંબન્ધીઓતણાં;
સંક્ષોભ અંતરે વાધે સૂનાં આ જોઈ ખેલણાં.
(૭ )
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
‘જા, બ્હેન, હીંચોળ; રડેછ ભાઈ!’
એ શબ્દ ઘૂમન્ત હજી હવામાં
ઉચ્ચારનારી તુજ માવડીને ૬પ
હૈયે ચઢે છે કઈ પ્રેમપ્હાના.
હા, તાત! તારાં અનિમિત્ત હાસ
વસ્યાં અમારે ઉર એક વાસ;
એ સર્વ ધારી અતિઘોર રૂપ
સ્વપ્નો વિશે કૈં દમતાં વિશેષ. ૭૦
વાણીને સાંપડયું મૌન, પ્રેમને શોક સાંપડયો;
રિદ્ધિ હર્ષતણી ખૂટી, જાતાં તું આમ બાલુડો.
(૮)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
બ્રહ્માંડમાં વ્યસ્ત પ્રભુપ્રભાને
અનેક નામે જન ઓળખાવે;
ઉદ્યાન મારે પ્રભુરશ્મિ ઊતર્યું, ૭પ
ને રશ્મિ રૂડું અભિધાન મેં કર્યું.
એ રશ્મિના ઈન્દ્રધનુષ્ય જેવા
અનેક રંગા વિમલપ્રભાભર્યાં;
ક્ષણેક્ષણે નૂતન દીપ્તિ ધારતા,
સૌન્દેર્યરેખા લખતા કંઈ ઊઠ્યા. ૮૦
પ્રગટ્યા દિવ્ય જે રંગો રશ્મિના આત્મરશ્મિના
વિલીન એ થયા પાછા શાશ્વત બ્રહ્મતેજમાં.
(૯)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
એ તેજનાં દર્શન દિવ્ય લેતી,
દીધી મને ના ક્યમ દિવ્ય દૃષ્ટિ?
અંધારમાંહે અટવાયલાંને ૮પ
વિલીનતા કેવળ શું વિનષ્ટિ ?
કો પીડતું અંતર પ્રશ્નભારે
સૂતેલ કે ચિન્તનને જગાડે;
એ ભાર – ઉદ્ધાર વિશે નિરાશા,
જાગે દિલે, મોહતમિસ્ત્ર વાધે. ૯૦
દિવ્યં દદામિ તે ચક્ષુઃ આશામન્ત્ર સનાતન,
આ મારી દૃષ્ટિને એનું લાધે ના ક્યમ દર્શન?
(૧૦)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
ચૈતન્યના પ્રસ્નવ ગૂઢ જેના
આ વિશ્વને જીવનમાં રમાડે,
તે આઘમાતા શિશુ માહરાને ૯પ
નવીન ચૈતન્ય નહીં શું પાયે?
તારા ખર્ચે તેજતણો વિનાશ?
દીવા બૂઝ્યે જ્યોતિતણેા શું હાસ?
ઊર્મિ શમ્યે શું વિરમે વિલાસ?
સંગીતનો વાદ્ય જતાં શું નાશ? ૧૦૦
મૂઢત્વ મારું આ ભેદી ગૂઢતા કોણ દાખવે?
સૂક્ષ્મ કેરો રણત્કાર સ્થૂલમાં કો ન સાંભળે?
(૧૧)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
મે મૃત્યુઅંકે મુજ બાલસંગે,
સૂતેલ જોયાં શિશુઓ અસંખ્ય;
હું સાંભળું છું મુજ બાલચીસે, ૧૦પ
અનેક ચીસો જગબાલકોની.
ઊંડી અમારી ઉરવેદનામાં
છૂપી વ્યથા કૈં જગની જણાતી;
હું દાઝતો અંતરબાષ્પઝાળે,
અનેક દૂભ્યાં જનનીપિતાની. ૧૧૦
દંપતીવેલને મોઘાં કુસુમો દઈને પછી
ચૂંટી કોણુ જતું ગૂઢા મૃત્યુના નિજ હસ્તથી?
(૧ર)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
મોંઘાં હરાયાં શુચિ બાલપુષ્પો
જીવન્ત સૂક્ષ્મ સ્મૃતિસૌરભેથી,
જીવાડતાં કૈં જનનીપિતાને ૧૧પ
મૃત્યુ વિશે જીવનગૂઢ રીતથી.
કૈં કાલના ગહ્વરને ઉજાળે,
દિશાવકાશે નવતેજ પૂરે,
એવો અનેરો સ્મૃતિદીપ દૈવે
કૃપા કરી માનવચિત્ત ચૈતવ્યો; ૧ર૦
વિનાશમાં સર્જનતન્તુ સાચવ્યો
જન્મ, જીવન ને મૃત્યુ એકતન્તુત્વ પામતાં
વિશ્વના આદિથી નિત્યે વૈવિધ્યે વિલસી રહ્યાં.
(૧૭)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
વિલાસ એ અદ્ભુત આદિશક્તિનો
અનન્તમાં ગૂઢ સદાય વિસ્તર્યો; ૧રપ
સામર્થ્યનો કાલનિયન્ત્રણાના
સાક્ષી સદાયે મનુબાલને કર્યો.
આ વિશ્વના સર્જનશ્રેણિબન્ધે
છે માનવી ચિત્ત જ એક દીવો,
પેટાવિયો એ જ અદીઠ હાથે ૧૩૦
અંધાર જેણે જગમાંહિ ઘેર્યોં.
બીડેલાં માનવી ચક્ષુ તિમિરે ભય ધારતાં,
મૃત્યુના અંજને પાછાં નવલાં તેજ પામતાં.
(૧૪)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
તે રશ્મિ અર્પી લઈ પાછું લીધું,
ને ચિત્ત મારું તમઘેરું કીધું; ૧૩પ
પુનઃ પિતા! દિવ્ય કૃપાનું રશ્મિ
દીનાત્મને પ્રેરી પ્રસન્ન કીધો.
પિતા પ્રસન્નાત્મ તું વિશ્વતન્ત્રનો
એકાધિકારે દૃઢ સર્વ ધારતો;
જેનો પિતા હું ક્ષણવાર નીરમ્યો ૧૪૦
તેનો પિતા તું ચિરકાલનો ખરો.
શોકમૌન સરે મારાં, ચિત્તસંક્ષોભ ઓસરે,
બાલદેહે હતુ બાંધ્યું વિરાટે કઈં સાંપડે.
(૧પ)
(વસંતતિલકા-અનુષ્ટુપ્)
માધુર્ય બાલમુખનું શશિમાં નિહાળું,
ને તારકે વિરલ એ શિશુનેત્રે ભાળું. 145
એ કિલકિલાટ જગબાલકના સુહાસે
વિસ્તીર્ણરૂપ બનિયો શ્રવણે હું ધારું.
એ એનું વિકસવું કુસુમે વિકાસે
તે જોઇ અંતર હવે મુજ મૂક રાચે;
પ્રાતઃસમે વિપુલ રંગસમૃદ્ધિ રેલે ૧પ૦
વ્યોમે,ત્યહીં શિશુની હર્ષસમૃદ્ધિ પામું.
મૃત્યુના હસ્તથી બાલ રેલાયો વિશ્વમાં દિસે,
અદૃશ્ય થઈને પાછા નવરૂપ ધરી રમે.
(૧૬)
(ઉપજાતિ-અનુષ્ટુપ્)
એ રૂપના નિત્યનવીન રશ્મિને,
નવીન આંખે, પ્રભુદીધ શાન્તિથી, ૧પપ
જોવા મથુ. હું, થયું ઓતપ્રોત
આ વિશ્વની એક અનસ્ત જ્યેાતમાં,
સમસ્તમાં વ્યસ્ત, સમસ્ત વ્યસ્તમાં,
અદૃષ્ટમાં દૃષ્ટ, અદ્રષ્ટ દૃષ્ટમાં,
રશ્મિત્વ જોવા મથું ઇન્દ્રચાપમાં, ૧૬૦
ને રશ્મિમાં મેઘધનુષ્ય ન્યાળવા.
‘दिव्य ददामि ते चक्षु:’ મંત્ર દિવ્ય સનાતન,
શોકસંતપ્ત દૃષ્ટિનુ અમોલું એક અંજન.
(1)
(upjati anushtup)
aje kain wadal wyom chhayan,
tara ane indu badhan lapayan;
aje paDi karmi meghchhaya
mare ure; jyoti badha grhaya
nishwas jane anile uthanta; pa
jagawta antarman nisasa;
bhenkar andhar bharant wishwe
shunyatwni gooDh wishadchhaya
shunytana witarte hun mujhato, lay pamto;
chamki tharta koi dipno jyoti bhalto 10
(ra)
(upjati anushtup)
karne paDe jyan tuj nam dhime,
deto taji premal stanypan;
hasi jara prasnawsikt oshthe,
deto chhupawi mukh chheDlaman;
nihalwane adhraushth bhina 1pa
dudhe thaki, mein stanpan rodhyan;
e harsh —unmadatni kathane
sambhartan ashru garant chhanan
stanpanathki bhina sukaya oshth na haji
ne tun to kon jane kayan uDiyo amne taji ra0
(3)
(upjati anushtup)
pampalti premal hast mata,
ne champti antar whalgheli;
gulab chumi tuj gal keran,
kheti, ‘liyo, sho tam samun joto!’
bolawun hun tyan dharto tun hath, rap
parantu aawe nahi mari pas;
mon pherwine daDh mawDine,
sahi raheto hasinne raDine;
kadi kadi namine tun aawta muj bathman;
sambhari sarwan bindu matr, baal, hwe rahyan 30
(4)
(upjati—anushtup)
nidraDhalyan komal popchanman,
beta, ame komal bhaw pamyan,
teje ramanti tuj ankhDiman
nirdoshtanan shuchitej bhalyan
kapol keri smitni samriddhi 3pa
nihaltan, kain thai harshghelan,
anek wela priy, pan kidhan
watsalyankyan mridu chumbnoman
chhatan che aaj bhase chhe achintyo tu uDi jatan,
anek chumbno jane anchumbyan rahi gayan 40
(pa)
(upjati—anushtup)
ratritne ank ramant indu
shilun ami komal reDto hato;
tun gelto komal matkheale
piyush mare ur rsinchto hato
chando nihali kar keedh uncha, 4pa
mithan hasyo nirmal has, kewan
lalilline tuj mawDiye
saprem chumyan, adhikan wali mae;
anek chandni rate ramaDyo aam kain ame;
parantu anukhelawya khelo rahi gaya dise pa0
(6)
(upjati—anushtup)
tu gelto ekal palnaman,
bheni rahi ubhi ja barnaman
hulawti hath, hasi ramaDe;
tun palne hast kunla pasare;
uchhalto pay kani hulase pap
killolthi harsh nawo jagaDe,
parantu sunun tuj palanun hwe
joi bichari tuj bhenDi raDe;
niguDh ashrustrawno amaran
haiyan wishe kem rahe ja dharyan? 60
ashwasno na ashwase snehsambandhiotnan;
sankshobh antre wadhe sunan aa joi khelnan
(7 )
(upjati anushtup)
‘ja, bhen, hinchol; raDechh bhai!’
e shabd ghumant haji hawaman
uchcharnari tuj mawDine 6pa
haiye chaDhe chhe kai premaphana
ha, tat! taran animitt has
wasyan amare ur ek was;
e sarw dhari atighor roop
swapno wishe kain damtan wishesh 70
wanine sampaDayun maun, premne shok sampaDyo;
riddhi harshatni khuti, jatan tun aam baluDo
(8)
(upjati anushtup)
brahmanDman wyast prbhuprbhane
anek name jan olkhawe;
udyan mare prbhurashmi utaryun, 7pa
ne rashmi ruDun abhidhan mein karyun
e rashmina indradhnushya jewa
anek ranga wimlaprbhabharyan;
kshnekshne nutan dipti dharta,
saunderyrekha lakhta kani uthya 80
prgatya diwya je rango rashmina atmrashmina
wilin e thaya pachha shashwat brahmtejman
(9)
(upjati anushtup)
e tejnan darshan diwya leti,
didhi mane na kyam diwya drishti?
andharmanhe atwaylanne 8pa
wilinta kewal shun winshti ?
ko piDatun antar prashnbhare
sutel ke chintanne jagaDe;
e bhaar – uddhaar wishe nirasha,
jage dile, mohatmistr wadhe 90
diwyan dadami te chakshu ashamantr sanatan,
a mari drishtine enun ladhe na kyam darshan?
(10)
(upjati anushtup)
chaitanyna prasnaw gooDh jena
a wishwne jiwanman ramaDe,
te aghmata shishu mahrane 9pa
nawin chaitanya nahin shun paye?
tara kharche tejatno winash?
diwa bujhye jyotitnea shun has?
urmi shamye shun wirme wilas?
sangitno wadya jatan shun nash? 100
muDhatw marun aa bhedi guDhta kon dakhwe?
sookshm kero ranatkar sthulman ko na sambhle?
(11)
(upjati anushtup)
mae mrityuanke muj balsange,
sutel joyan shishuo asankhya;
hun sambhalun chhun muj balchise, 10pa
anek chiso jagbalkoni
unDi amari urwednaman
chhupi wyatha kain jagni janati;
hun dajhto antarbashpjhale,
anek dubhyan jannipitani 110
damptiwelne moghan kusumo daine pachhi
chunti konu jatun guDha mrityuna nij hastthi?
(1ra)
(upjati anushtup)
monghan harayan shuchi balpushpo
jiwant sookshm smritisaurbhethi,
jiwaDtan kain jannipitane 11pa
mrityu wishe jiwanguDh ritthi
kain kalna gahwarne ujale,
dishawkashe nawtej pure,
ewo anero smritidip daiwe
kripa kari manawchitt chaitawyo; 1ra0
winashman sarjantantu sachawyo
janm, jiwan ne mrityu ektantutw pamtan
wishwna adithi nitye waiwidhye wilsi rahyan
(17)
(upjati anushtup)
wilas e adbhut adishaktino
anantman gooDh saday wistaryo; 1rap
samarthyno kalaniyantrnana
sakshi sadaye manubalne karyo
a wishwna sarjnashrenibandhe
chhe manawi chitt ja ek diwo,
petawiyo e ja adith hathe 130
andhar jene jagmanhi gheryon
biDelan manawi chakshu timire bhay dhartan,
mrityuna anjne pachhan nawlan tej pamtan
(14)
(upjati anushtup)
te rashmi arpi lai pachhun lidhun,
ne chitt marun tamgherun kidhun; 13pa
pun pita! diwya kripanun rashmi
dinatmne preri prasann kidho
pita prsannatm tun wishwtantrno
ekadhikare driDh sarw dharto;
jeno pita hun kshanwar niramyo 140
teno pita tun chirkalno kharo
shokmaun sare maran, chittsankshobh osre,
baldehe hatu bandhyun wirate kain sampDe
(1pa)
(wasantatilka anushtup)
madhurya balamukhanun shashiman nihalun,
ne tarke wiral e shishunetre bhalun 145
e kilakilat jagbalakna suhase
wistirnrup baniyo shrawne hun dharun
e enun wikasawun kusume wikase
te joi antar hwe muj mook rache;
pratsame wipul rangasmriddhi rele 1pa0
wyome,tyheen shishuni harshasmriddhi pamun
mrityuna hastthi baal relayo wishwman dise,
adrishya thaine pachha nawrup dhari rame
(16)
(upjati anushtup)
e rupna nityanwin rashmine,
nawin ankhe, prabhudidh shantithi, 1pap
jowa mathu hun, thayun otaprot
a wishwni ek anast jyeataman,
samastman wyast, samast wyastman,
adrishtman drisht, adrasht drishtman,
rashmitw jowa mathun indrchapman, 160
ne rashmiman meghadhnushya nyalwa
‘diwya dadami te chakshuh’ mantr diwya sanatan,
shoksantapt drishtinu amolun ek anjan
(1)
(upjati anushtup)
aje kain wadal wyom chhayan,
tara ane indu badhan lapayan;
aje paDi karmi meghchhaya
mare ure; jyoti badha grhaya
nishwas jane anile uthanta; pa
jagawta antarman nisasa;
bhenkar andhar bharant wishwe
shunyatwni gooDh wishadchhaya
shunytana witarte hun mujhato, lay pamto;
chamki tharta koi dipno jyoti bhalto 10
(ra)
(upjati anushtup)
karne paDe jyan tuj nam dhime,
deto taji premal stanypan;
hasi jara prasnawsikt oshthe,
deto chhupawi mukh chheDlaman;
nihalwane adhraushth bhina 1pa
dudhe thaki, mein stanpan rodhyan;
e harsh —unmadatni kathane
sambhartan ashru garant chhanan
stanpanathki bhina sukaya oshth na haji
ne tun to kon jane kayan uDiyo amne taji ra0
(3)
(upjati anushtup)
pampalti premal hast mata,
ne champti antar whalgheli;
gulab chumi tuj gal keran,
kheti, ‘liyo, sho tam samun joto!’
bolawun hun tyan dharto tun hath, rap
parantu aawe nahi mari pas;
mon pherwine daDh mawDine,
sahi raheto hasinne raDine;
kadi kadi namine tun aawta muj bathman;
sambhari sarwan bindu matr, baal, hwe rahyan 30
(4)
(upjati—anushtup)
nidraDhalyan komal popchanman,
beta, ame komal bhaw pamyan,
teje ramanti tuj ankhDiman
nirdoshtanan shuchitej bhalyan
kapol keri smitni samriddhi 3pa
nihaltan, kain thai harshghelan,
anek wela priy, pan kidhan
watsalyankyan mridu chumbnoman
chhatan che aaj bhase chhe achintyo tu uDi jatan,
anek chumbno jane anchumbyan rahi gayan 40
(pa)
(upjati—anushtup)
ratritne ank ramant indu
shilun ami komal reDto hato;
tun gelto komal matkheale
piyush mare ur rsinchto hato
chando nihali kar keedh uncha, 4pa
mithan hasyo nirmal has, kewan
lalilline tuj mawDiye
saprem chumyan, adhikan wali mae;
anek chandni rate ramaDyo aam kain ame;
parantu anukhelawya khelo rahi gaya dise pa0
(6)
(upjati—anushtup)
tu gelto ekal palnaman,
bheni rahi ubhi ja barnaman
hulawti hath, hasi ramaDe;
tun palne hast kunla pasare;
uchhalto pay kani hulase pap
killolthi harsh nawo jagaDe,
parantu sunun tuj palanun hwe
joi bichari tuj bhenDi raDe;
niguDh ashrustrawno amaran
haiyan wishe kem rahe ja dharyan? 60
ashwasno na ashwase snehsambandhiotnan;
sankshobh antre wadhe sunan aa joi khelnan
(7 )
(upjati anushtup)
‘ja, bhen, hinchol; raDechh bhai!’
e shabd ghumant haji hawaman
uchcharnari tuj mawDine 6pa
haiye chaDhe chhe kai premaphana
ha, tat! taran animitt has
wasyan amare ur ek was;
e sarw dhari atighor roop
swapno wishe kain damtan wishesh 70
wanine sampaDayun maun, premne shok sampaDyo;
riddhi harshatni khuti, jatan tun aam baluDo
(8)
(upjati anushtup)
brahmanDman wyast prbhuprbhane
anek name jan olkhawe;
udyan mare prbhurashmi utaryun, 7pa
ne rashmi ruDun abhidhan mein karyun
e rashmina indradhnushya jewa
anek ranga wimlaprbhabharyan;
kshnekshne nutan dipti dharta,
saunderyrekha lakhta kani uthya 80
prgatya diwya je rango rashmina atmrashmina
wilin e thaya pachha shashwat brahmtejman
(9)
(upjati anushtup)
e tejnan darshan diwya leti,
didhi mane na kyam diwya drishti?
andharmanhe atwaylanne 8pa
wilinta kewal shun winshti ?
ko piDatun antar prashnbhare
sutel ke chintanne jagaDe;
e bhaar – uddhaar wishe nirasha,
jage dile, mohatmistr wadhe 90
diwyan dadami te chakshu ashamantr sanatan,
a mari drishtine enun ladhe na kyam darshan?
(10)
(upjati anushtup)
chaitanyna prasnaw gooDh jena
a wishwne jiwanman ramaDe,
te aghmata shishu mahrane 9pa
nawin chaitanya nahin shun paye?
tara kharche tejatno winash?
diwa bujhye jyotitnea shun has?
urmi shamye shun wirme wilas?
sangitno wadya jatan shun nash? 100
muDhatw marun aa bhedi guDhta kon dakhwe?
sookshm kero ranatkar sthulman ko na sambhle?
(11)
(upjati anushtup)
mae mrityuanke muj balsange,
sutel joyan shishuo asankhya;
hun sambhalun chhun muj balchise, 10pa
anek chiso jagbalkoni
unDi amari urwednaman
chhupi wyatha kain jagni janati;
hun dajhto antarbashpjhale,
anek dubhyan jannipitani 110
damptiwelne moghan kusumo daine pachhi
chunti konu jatun guDha mrityuna nij hastthi?
(1ra)
(upjati anushtup)
monghan harayan shuchi balpushpo
jiwant sookshm smritisaurbhethi,
jiwaDtan kain jannipitane 11pa
mrityu wishe jiwanguDh ritthi
kain kalna gahwarne ujale,
dishawkashe nawtej pure,
ewo anero smritidip daiwe
kripa kari manawchitt chaitawyo; 1ra0
winashman sarjantantu sachawyo
janm, jiwan ne mrityu ektantutw pamtan
wishwna adithi nitye waiwidhye wilsi rahyan
(17)
(upjati anushtup)
wilas e adbhut adishaktino
anantman gooDh saday wistaryo; 1rap
samarthyno kalaniyantrnana
sakshi sadaye manubalne karyo
a wishwna sarjnashrenibandhe
chhe manawi chitt ja ek diwo,
petawiyo e ja adith hathe 130
andhar jene jagmanhi gheryon
biDelan manawi chakshu timire bhay dhartan,
mrityuna anjne pachhan nawlan tej pamtan
(14)
(upjati anushtup)
te rashmi arpi lai pachhun lidhun,
ne chitt marun tamgherun kidhun; 13pa
pun pita! diwya kripanun rashmi
dinatmne preri prasann kidho
pita prsannatm tun wishwtantrno
ekadhikare driDh sarw dharto;
jeno pita hun kshanwar niramyo 140
teno pita tun chirkalno kharo
shokmaun sare maran, chittsankshobh osre,
baldehe hatu bandhyun wirate kain sampDe
(1pa)
(wasantatilka anushtup)
madhurya balamukhanun shashiman nihalun,
ne tarke wiral e shishunetre bhalun 145
e kilakilat jagbalakna suhase
wistirnrup baniyo shrawne hun dharun
e enun wikasawun kusume wikase
te joi antar hwe muj mook rache;
pratsame wipul rangasmriddhi rele 1pa0
wyome,tyheen shishuni harshasmriddhi pamun
mrityuna hastthi baal relayo wishwman dise,
adrishya thaine pachha nawrup dhari rame
(16)
(upjati anushtup)
e rupna nityanwin rashmine,
nawin ankhe, prabhudidh shantithi, 1pap
jowa mathu hun, thayun otaprot
a wishwni ek anast jyeataman,
samastman wyast, samast wyastman,
adrishtman drisht, adrasht drishtman,
rashmitw jowa mathun indrchapman, 160
ne rashmiman meghadhnushya nyalwa
‘diwya dadami te chakshuh’ mantr diwya sanatan,
shoksantapt drishtinu amolun ek anjan
સ્રોત
- પુસ્તક : ઇન્દ્રધનુ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 117)
- સર્જક : સુંદરજી ગો. બેટાઈ
- પ્રકાશક : આર. આર. શેઠ કંપની
- વર્ષ : 1939