તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

તે એવી સેજલ છે કે

જે જાણે છે કે

ઉદ્ગમસ્થાને પાછું ફરાતું નથી

તે એવી વર્ષા છે કે

જે વરસવાની વાત જ ન કરી શકે

તે એવી સુલોચના છે કે

જેની નજરે પડે છે

અન્ય સ્ત્રીની

કતરાયેલી હારેલી કંતાયેલી નજર

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

તે તેરની થઈ

પોતાનું શરીર

મોગરાના ફૂલ જેવું

ગુલાબની ફૂલસોતી ડાળ જેવું

તેને જોવું એવું ગમતું એવું ગમતું કે

વારે વારે તે નજરચોરી કરતી

એવા વખતે ઘરનું કોઈ

નજરથી કાંટો ભોંકતું અને

તે નજર બચાવીને છુપાઈ જતી

સરખી બેસ

પગ ઢાંકી દે

આછાં કપડાં ન પહેરાય

વંડીએ ન ચડાય

લીમડાની ડાળીએથી કૂદકા ન મરાય

ઝંઝેડીને બોર ખેરવવાના

ઉપર ચડવાની જરૂર નહીં

તું છોકરી છે

તું છોકરી છે

તું છોકરી છે

સાંભળીને તે છોકરી થઈ જતી સાવ છોતરી

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

તે સ્ત્રી એટલે પોચટ એટલે નરમ એટલે

બીકણ એટલે રડતલ એટલે તે સ્ત્રી એટલે એવું બધું

એવું લોકો માને ને એવું જ તે પોતે માને

દરિયે ન જવાય દરિયો તાણી જાય

એકલા ન જવાય બાવો ઉપાડી જાય

ડુંગર ન ચડાય પડી જવાય

તે ભલી ને તેનું ઘર ભલું

તે ‘બાઈનું ચિત્ત ચૂલા માંહ્ય’

તેને વ્હાલું તેનું ઘર ને વ્હાલાં ઠામવાસણ

વઘાર ચાળણી મસાલા ટાંકા-ટેભા

ગોદડી બાળોતિયાં મસોતાં

ખાળ સાફ કરવાનો કૂચડો

ગોયણું બત્તો ખીરું બાફલો

ભજિયું વડું ઢોકળું મૂઠિયું

ડિટર્જન્ટ પાઉડર ઉભરાયેલી ગટરનું ઢાંકણું

કિચન કિંગ મિક્સમાસ્ટર

ગૂંદો છૂંદો વડી પાપડ

વણવાનું શેકવાનું સાંતળવાનું સસડાવવાનું

તળવાનું બાફવાનું ઝાટકવાનું કૂટવાનું પીટવાનું

તે વટાતી ચટણી ખમણાતી દૂધી

વણાતી રોટલી ફોલાતી શિંગ

તે પૂરતી ગઈ પોતાના જાતને

કોઠીમાં બરણીમાં ડબ્બામાં

બધાં પૂરતાં ગયાં તેની જાતને

દુનિયા આખી ફેરવતી ગઈ

ઢાંકણાનો પેચ

રોજ રોજ સાફ કર્યા વિનાની તપેલીમાં

ઉકાળેલી હોય તેવી ચા જેવા

સ્વાદનું આ જીવન

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

તે પરણી

‘ઢોલ વાગ્યા પડઘમ વાગ્યાં

શરણાઈ વાગી સૈં’

ગાવલડીને કહી દેજો કે ભાંભરે ગાંગરે નહીં

કન્યાદાનનું ગૌરવ થયું

‘ઇડરિયો ગઢ’ જીત્યાનાં નગારાં વાગ્યાં

તે બેજીવસોતી થઈ

ખોળો ભર્યો

સૌએ ગાયું હોંશે

‘ખોળાનો ખુંદનારી દ્યોને રન્નાદે’

ખોળાની ખુંદનારી બાળકીનું પછી જોયું જશે

વારસાના જન્મ્યા પહેલાંના જતન થયાં

તે પ્રસૂતા બની

સૌએ મીઠાઈ ખાધી

સંતાન જન્મ્યાનું ગૌરવ થયું

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

તે સ્ત્રી

‘વારે વારે વાતે વાતે

કુચ્ચર કુચ્ચર કૂચો’ થઈ જતી

ભણતર-બણતર માર્યા ફરે

તે સ્ત્રી એટલે સ્ત્રી એટલે સ્ત્રી જ

વરસને વચલે દિવસે

ભાખરી બળી જાય

શાક દાઝી જાય

ખીચડી કાચી રહે

ઘઉંમાં ધનેડાં પડે

રાંધતાં ન આવડતું હોય તો

શું છે તે માએ પરણાવી

પૈસા કમાતાં નાકે દમ આવે છે

ખબર છે

સ્ત્રી થકી શાક દાઝ્યાનું કેટલું પુરુષને દુઃખ

તેના બદલામાં

પુરુષ થકી સ્ત્રીનું કેટલું અપમાન

બધું કરતાં કરતાં

તેનું શરીર સાવ નખાઈ જાય

તેનું કોઈને કંઈ જ ન થાય

તે વરથી ડરે વરની માથી ડરે વરના બાપથી ડરે

વરના બાઈથી ડરે વરની બહેનથી ડરે વરના દીકરાથી ડરે

વરની નજર માત્રથી ડરે

વરની વટકેલી જીભથી ડરે

તેનું કાંડું આમળતાં વરના ઝટકાથી ડરે

ભાણું રાંધનારી

ખમીખમીને ટીપણીના ટોચકે ટિપાઈ ટિપાઈને

ધોબાળા થયેલા દિલે

કંઈક બોલવા જાય તોયે

કેવું બોલે શું બોલે

તે બોલવાનું કરે તો કઈ ભાષામાં કરે

તે બોલે છે તે ભાષા

નથી તેની નથી તેની માની

માતૃભાષા એટલે ધાવણી બોલી

તે ધાવણ છોડતાંની સાથે છૂટી ગઈ

ત્યાર પછીથી

તે પિતૃભાષાના મુલકમાં

‘બોલીએ જો કંઈ આપણું હૃદય ખોલીએ તો કંઈ’

આટલું વિચારીને તે થંભી જાય છે

‘બોલીએ ક્યાં જઈ આપણું હૃદય ખોલીએ ક્યાં જઈ’

જરા થંભીને તે ઉમેરે છે

‘બોલીએ તો પણ આપણું હૃદય ખોલીએ તો પણ’

શું ફેર પડવાનો છે

એવા સાહસના બદલામાં

તેણે ખમી લેવા પડશે

ડહક ડહક ડૂસકાં

જ્યાંથી આવ્યાં ત્યાં જ પાછાં ફરતાં

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પર ને ભીતર તરબતર

તેને હતું

તે પોતાની મા જેવી થશે

એમ જ થયું એમ ન પણ થયું

સૌએ ધાર્યું’તું

તે ડાહીડમરી ને કહ્યાગરી હોય

નીવડી ડાહી પણ ડમરી તો નહીં જ

સાથે નીવડી ચકોર ને સાવધ

તે કામઢી નીવડી ખરી

એમ તો કહ્યાગરી પણ

કહ્યા પ્રમાણે કામ કરતી રહે

હમણાં હમણાં

તે પોતાની જાતને

ઝીણા ઝીણા પ્રશ્નો પૂછે છે

નવતર કેડી ચીંધતા ભણતરને પ્રતાપે

ક્યારેક સામી વ્યક્તિને એકાદ પ્રશ્ન પૂછી નાખે

સૌએ ધાર્યું’તું

તે સ્વભાવે મીઠી ને નમ્ર હોય

મીઠાં સાથે મીઠી નમ્ર સાથે નમ્ર રહે

પણ અ-કૂણાં કે અ-નમ્ર સાથે

ક્યારેક લોચો વાળી દે છે

હમણાં હમણાં

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

હમણાં હમણાં

તે પૂછવા લાગી છે

શું બદલાય છે કોણ બદલાય છે

જે સ્ત્રી બદલાય છે તેનું શું થાય છે

જોતાં નથી તમારી સગી આંખે

તગડી મૂકો ઘરની બહાર

મોકલી આપો બાપના ઘરે

માના ઘર જેવું કંઈ હોતું જ નથી

સ્વતંત્ર ભારતની બેવડમાં લપાઈને

તે પોતાનો અવાજ છતો કરે છે

સત્ય કોઈને ન આવડે ન ફાવે એવી વાત છે

સત્ય વિભાવના લેખે સારું છે

શાસ્ત્રીય બાબત લેખે

સૌંદર્યને પારખવું સહેલું છે

શિવ-કારી દુનિયા

પાર્વતીને તપ કરાવ્યા કરે છે

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

તેની બહેન-પણી

કશુંક પોતાની જાતને કહેતી રહી

કશુંક ક્યારેક બોલતી રહી

એમાં તો કેવા હાલ થયા તેના

તે બહેનપણી કહેતી

ક્યારેક મજાકમાં તો ગમગીની સાથે ક્યારેક

‘ઊંચાં અરમાનોની કોર વારી ગ્યાં’તા

વાણી ખૂલતાં રે ખોયો સાહ્યબો’

તે બહેનપણી કલાવતી-લીલાવતીના કુળની નહોતી

તે તો ‘વીજને ઝબકારે મોતી’

પરોવતી પાનબાઈને ઓળખે

ડગલું ભર્યા પછી

પાછાં ડગલાં નહીં માંડતી

ગંગાસતીને ખોળે બેઠેલી એ

પઈ પઈ સંઘરી ગાંઠે બાંધી

નફકરા ઘણીની પડખે ઊભી રહેનારી

રતનબાઈની નાતની હતી એ

રસ્તામાં દયારામ એને ભટકાઈ પડે તો

ખરાખરીનો ખેલ જામે

‘કેડે કાંટો’ લાગ્યાની વાત કરીને

વડોદરાથી વૈદડાંને બોલાવવા માગતી

બેવકૂફ સ્ત્રી એણે સોઈ-ઝાટકીને સાફ કરેલી

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

ઘણું વીત્યું ઘણું વીતશે

તે જાણે છે

તે કંઈ દેવી નથી કે દુનિયા તરફ

એકસરખી મીઠી નજર ઠેરવીને બેસી રહે

તેના મોઢે કોન્ટ્રાસેપ્ટીવ્ઝ વાપર્યાના સોજા

ઢસરડો કર્યાનો થાક

ન ગમતાં કામ પરાણે કર્યાં પછીનું વીલું મોઢું

રેફ્રિઝરેટર અને ગૅસ-સ્ટવ વચ્ચેની

જીવતી જાગતી

મીંડામાં ફેરવાતી જતી તેની હયાતી

તે સ્ત્રી કંટાળે રડે ઠેબાં ખાય

આમાં તે

ક્યારે નાચે ક્યારે ગાય

ક્યારે કંઈક નક્કર કર્યાની વાતે ઊછળી પડે

બેસુમાર આનંદથી

તેને થાય છે

એક વાર નિરાંતવું ન્હાઉં

એક દિવસ તો નિરાંતવું બેસીને વાળ ઓળું

એકલી નદીકિનારે ચાલી જઉં

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળ પટ ને ભીતર તરબતર

તેને ક્યારેક સમજ પડતી હોય એવું લાગે છે

છતાંયે કેટલુંય સમજાતું નથી તેને

તેનામાં કશુંક ઊગુંઊગું થઈ રહ્યું છે

કશુંક ફૂટી નીકળવાની તૈયારીમાં છે

તે ઘડીકમાં બારણાની ઘંટડી બની જાય છે

ને ઘડીકમાં આંગણે રંગોળી

વરસાદ પછી ફૂટી નીકળતા ઘાસ ઉપર

પગ માંડવાના તેને મનોરથ થયા છે

તેને થાય છે

તે અવતરી રહી છે નવેસરથી

તેને થાય છે

તેને પોતાનું અસ્તિત્વ જડી ગયું છે

હમણાં હમણાં

તે ગાઈ-વાઈને કહેવા લાગી છે

અમારાં ગીત

સાચાં હોં

ઊભરાતા શબ્દો લઈને આવે

ઊભરતી આશામાં રાચે

અમારાં ગીત

અમારામાંથી અમને શોધી આપે

તે આતુર છે

જગતને કાંખે તેડીને

તેણે કેળવેલી દૃષ્ટિથી દેખાડવા

દેખાડવા કે જુઓ કેવી

‘સાગરે દીસતી ભવ્ય ભરતી’

જગતજનની

‘સૃષ્ટિ સારી’

‘ક્વચિતમ્

‘સમુલ્લાસ ધરતી’

‘ક્વચિતમ્ ક્વચિતમ્’

તે જળપ્રદેશ છે

કચ્છના નારાયણ સરોવર જેવો

ઉપર રેતાળપટ ને ભીતર તરબતર

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te ewi sejal chhe ke

je jane chhe ke

udgmasthane pachhun pharatun nathi

te ewi warsha chhe ke

je waraswani wat ja na kari shake

te ewi sulochana chhe ke

jeni najre paDe chhe

anya strini

katrayeli hareli kantayeli najar

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te terni thai

potanun sharir

mograna phool jewun

gulabni phulsoti Dal jewun

tene jowun ewun gamatun ewun gamatun ke

ware ware te najarchori karti

ewa wakhte gharanun koi

najarthi kanto bhonkatun ane

te najar bachawine chhupai jati

sarkhi bes

pag Dhanki de

achhan kapDan na paheray

wanDiye na chaDay

limDani Daliyethi kudka na maray

jhanjheDine bor kherawwana

upar chaDwani jarur nahin

tun chhokri chhe

tun chhokri chhe

tun chhokri chhe

sambhline te chhokri thai jati saw chhotri

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te stri etle pochat etle naram etle

bikan etle raDtal etle te stri etle ewun badhun

ewun loko mane ne ewun ja te pote mane

dariye na jaway dariyo tani jay

ekla na jaway bawo upaDi jay

Dungar na chaDay paDi jaway

te bhali ne tenun ghar bhalun

te ‘bainun chitt chula manhya’

tene whalun tenun ghar ne whalan thamwasan

waghar chalni masala tanka tebha

godDi balotiyan masotan

khaal saph karwano kuchDo

goyanun batto khirun baphlo

bhajiyun waDun Dhokalun muthiyun

Ditarjant pauDar ubhrayeli gataranun Dhankanun

kichan king miksmastar

gundo chhundo waDi papaD

wanwanun shekwanun santalwanun sasDawwanun

talwanun baphwanun jhatakwanun kutwanun pitwanun

te watati chatni khamnati dudhi

wanati rotli pholati shing

te purti gai potana jatne

kothiman barniman Dabbaman

badhan purtan gayan teni jatne

duniya aakhi pherawti gai

Dhanknano pech

roj roj saph karya winani tapeliman

ukaleli hoy tewi cha jewa

swadanun aa jiwan

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te parni

‘Dhol wagya paDgham wagyan

sharnai wagi sain’

gawalDine kahi dejo ke bhambhre gangre nahin

kanyadananun gauraw thayun

‘iDariyo gaDh’ jityanan nagaran wagyan

te bejiwsoti thai

kholo bharyo

saue gayun honshe

‘kholano khundnari dyone rannade’

kholani khundnari balkinun pachhi joyun jashe

warsana janmya pahelanna jatan thayan

te prasuta bani

saue mithai khadhi

santan janmyanun gauraw thayun

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te stri

‘ware ware wate wate

kuchchar kuchchar kucho’ thai jati

bhantar bantar marya phare

te stri etle stri etle stri ja

warasne wachle diwse

bhakhri bali jay

shak dajhi jay

khichDi kachi rahe

ghaunman dhaneDan paDe

randhtan na awaDatun hoy to

shun chhe te maye parnawi

paisa kamatan nake dam aawe chhe

khabar chhe

stri thaki shak dajhyanun ketalun purushne dukha

tena badlaman

purush thaki strinun ketalun apman

badhun kartan kartan

tenun sharir saw nakhai jay

tenun koine kani ja na thay

te warthi Dare warni mathi Dare warna bapthi Dare

warna baithi Dare warni bahenthi Dare warna dikrathi Dare

warni najar matrthi Dare

warni watkeli jibhthi Dare

tenun kanDun amaltan warna jhatkathi Dare

bhanun randhnari

khamikhmine tipnina tochke tipai tipaine

dhobala thayela dile

kanik bolwa jay toye

kewun bole shun bole

te bolwanun kare to kai bhashaman kare

te bole chhe te bhasha

nathi teni nathi teni mani

matribhasha etle dhawni boli

te dhawan chhoDtanni sathe chhuti gai

tyar pachhithi

te pitribhashana mulakman

‘boliye jo kani apanun hriday kholiye to kani’

atalun wicharine te thambhi jay chhe

‘boliye kyan jai apanun hriday kholiye kyan jai’

jara thambhine te umere chhe

‘boliye to pan apanun hriday kholiye to pan’

shun pher paDwano chhe

ewa sahasna badlaman

tene khami lewa paDshe

Dahak Dahak Duskan

jyanthi awyan tyan ja pachhan phartan

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal par ne bhitar tarabtar

tene hatun

te potani ma jewi thashe

em ja thayun em na pan thayun

saue dharyun’tun

te DahiDamri ne kahyagri hoy

niwDi Dahi pan Damri to nahin ja

sathe niwDi chakor ne sawadh

te kamDhi niwDi khari

em to kahyagri pan

kahya prmane kaam karti rahe

hamnan hamnan

te potani jatne

jhina jhina prashno puchhe chhe

nawtar keDi chindhta bhanatarne prtape

kyarek sami wyaktine ekad parashn puchhi nakhe

saue dharyun’tun

te swbhawe mithi ne namr hoy

mithan sathe mithi namr sathe namr rahe

pan a kunan ke a namr sathe

kyarek locho wali de chhe

hamnan hamnan

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

hamnan hamnan

te puchhwa lagi chhe

shun badlay chhe kon badlay chhe

je stri badlay chhe tenun shun thay chhe

jotan nathi tamari sagi ankhe

tagDi muko gharni bahar

mokli aapo bapna ghare

mana ghar jewun kani hotun ja nathi

swtantr bharatni bewaDman lapaine

te potano awaj chhato kare chhe

satya koine na aawDe na phawe ewi wat chhe

satya wibhawana lekhe sarun chhe

shastriy babat lekhe

saundaryne parakhawun sahelun chhe

shiw kari duniya

parwtine tap karawya kare chhe

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

teni bahen pani

kashunk potani jatne kaheti rahi

kashunk kyarek bolti rahi

eman to kewa haal thaya tena

te bahenapni kaheti

kyarek majakman to gamgini sathe kyarek

‘unchan armanoni kor wari gyan’ta

wani khultan re khoyo sahybo’

te bahenapni kalawati lilawtina kulni nahoti

te to ‘wijne jhabkare moti’

parowti panbaine olkhe

Dagalun bharya pachhi

pachhan Daglan nahin manDti

gangastine khole betheli e

pai pai sanghri ganthe bandhi

naphakra ghanini paDkhe ubhi rahenari

ratanbaini natni hati e

rastaman dayaram ene bhatkai paDe to

kharakhrino khel jame

‘keDe kanto’ lagyani wat karine

waDodrathi waidDanne bolawwa magti

bewakuph stri ene soi jhatkine saph kareli

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

ghanun wityun ghanun witshe

te jane chhe

te kani dewi nathi ke duniya taraph

ekasarkhi mithi najar therwine besi rahe

tena moDhe kontraseptiwjh waparyana soja

DhasarDo karyano thak

na gamtan kaam parane karyan pachhinun wilun moDhun

rephrijhretar ane ges staw wachcheni

jiwti jagti

minDaman pherwati jati teni hayati

te stri kantale raDe theban khay

aman te

kyare nache kyare gay

kyare kanik nakkar karyani wate uchhli paDe

besumar anandthi

tene thay chhe

ek war nirantawun nhaun

ek diwas to nirantawun besine wal olun

ekli nadikinare chali jaun

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

tene kyarek samaj paDti hoy ewun lage chhe

chhatanye ketlunya samjatun nathi tene

tenaman kashunk ugunugun thai rahyun chhe

kashunk phuti nikalwani taiyariman chhe

te ghaDikman barnani ghantDi bani jay chhe

ne ghaDikman angne rangoli

warsad pachhi phuti nikalta ghas upar

pag manDwana tene manorath thaya chhe

tene thay chhe

te awatri rahi chhe nawesarthi

tene thay chhe

tene potanun astitw jaDi gayun chhe

hamnan hamnan

te gai waine kahewa lagi chhe

amaran geet

sachan hon

ubhrata shabdo laine aawe

ubharti ashaman rache

amaran geet

amaramanthi amne shodhi aape

te aatur chhe

jagatne kankhe teDine

tene kelweli drishtithi dekhaDwa

dekhaDwa ke juo kewi

‘sagre disti bhawya bharti’

jagatajanni

‘srishti sari’

‘kwachitam

‘samullas dharti’

‘kwachitam kwachitam’

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retalpat ne bhitar tarabtar

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te ewi sejal chhe ke

je jane chhe ke

udgmasthane pachhun pharatun nathi

te ewi warsha chhe ke

je waraswani wat ja na kari shake

te ewi sulochana chhe ke

jeni najre paDe chhe

anya strini

katrayeli hareli kantayeli najar

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te terni thai

potanun sharir

mograna phool jewun

gulabni phulsoti Dal jewun

tene jowun ewun gamatun ewun gamatun ke

ware ware te najarchori karti

ewa wakhte gharanun koi

najarthi kanto bhonkatun ane

te najar bachawine chhupai jati

sarkhi bes

pag Dhanki de

achhan kapDan na paheray

wanDiye na chaDay

limDani Daliyethi kudka na maray

jhanjheDine bor kherawwana

upar chaDwani jarur nahin

tun chhokri chhe

tun chhokri chhe

tun chhokri chhe

sambhline te chhokri thai jati saw chhotri

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te stri etle pochat etle naram etle

bikan etle raDtal etle te stri etle ewun badhun

ewun loko mane ne ewun ja te pote mane

dariye na jaway dariyo tani jay

ekla na jaway bawo upaDi jay

Dungar na chaDay paDi jaway

te bhali ne tenun ghar bhalun

te ‘bainun chitt chula manhya’

tene whalun tenun ghar ne whalan thamwasan

waghar chalni masala tanka tebha

godDi balotiyan masotan

khaal saph karwano kuchDo

goyanun batto khirun baphlo

bhajiyun waDun Dhokalun muthiyun

Ditarjant pauDar ubhrayeli gataranun Dhankanun

kichan king miksmastar

gundo chhundo waDi papaD

wanwanun shekwanun santalwanun sasDawwanun

talwanun baphwanun jhatakwanun kutwanun pitwanun

te watati chatni khamnati dudhi

wanati rotli pholati shing

te purti gai potana jatne

kothiman barniman Dabbaman

badhan purtan gayan teni jatne

duniya aakhi pherawti gai

Dhanknano pech

roj roj saph karya winani tapeliman

ukaleli hoy tewi cha jewa

swadanun aa jiwan

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te parni

‘Dhol wagya paDgham wagyan

sharnai wagi sain’

gawalDine kahi dejo ke bhambhre gangre nahin

kanyadananun gauraw thayun

‘iDariyo gaDh’ jityanan nagaran wagyan

te bejiwsoti thai

kholo bharyo

saue gayun honshe

‘kholano khundnari dyone rannade’

kholani khundnari balkinun pachhi joyun jashe

warsana janmya pahelanna jatan thayan

te prasuta bani

saue mithai khadhi

santan janmyanun gauraw thayun

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

te stri

‘ware ware wate wate

kuchchar kuchchar kucho’ thai jati

bhantar bantar marya phare

te stri etle stri etle stri ja

warasne wachle diwse

bhakhri bali jay

shak dajhi jay

khichDi kachi rahe

ghaunman dhaneDan paDe

randhtan na awaDatun hoy to

shun chhe te maye parnawi

paisa kamatan nake dam aawe chhe

khabar chhe

stri thaki shak dajhyanun ketalun purushne dukha

tena badlaman

purush thaki strinun ketalun apman

badhun kartan kartan

tenun sharir saw nakhai jay

tenun koine kani ja na thay

te warthi Dare warni mathi Dare warna bapthi Dare

warna baithi Dare warni bahenthi Dare warna dikrathi Dare

warni najar matrthi Dare

warni watkeli jibhthi Dare

tenun kanDun amaltan warna jhatkathi Dare

bhanun randhnari

khamikhmine tipnina tochke tipai tipaine

dhobala thayela dile

kanik bolwa jay toye

kewun bole shun bole

te bolwanun kare to kai bhashaman kare

te bole chhe te bhasha

nathi teni nathi teni mani

matribhasha etle dhawni boli

te dhawan chhoDtanni sathe chhuti gai

tyar pachhithi

te pitribhashana mulakman

‘boliye jo kani apanun hriday kholiye to kani’

atalun wicharine te thambhi jay chhe

‘boliye kyan jai apanun hriday kholiye kyan jai’

jara thambhine te umere chhe

‘boliye to pan apanun hriday kholiye to pan’

shun pher paDwano chhe

ewa sahasna badlaman

tene khami lewa paDshe

Dahak Dahak Duskan

jyanthi awyan tyan ja pachhan phartan

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal par ne bhitar tarabtar

tene hatun

te potani ma jewi thashe

em ja thayun em na pan thayun

saue dharyun’tun

te DahiDamri ne kahyagri hoy

niwDi Dahi pan Damri to nahin ja

sathe niwDi chakor ne sawadh

te kamDhi niwDi khari

em to kahyagri pan

kahya prmane kaam karti rahe

hamnan hamnan

te potani jatne

jhina jhina prashno puchhe chhe

nawtar keDi chindhta bhanatarne prtape

kyarek sami wyaktine ekad parashn puchhi nakhe

saue dharyun’tun

te swbhawe mithi ne namr hoy

mithan sathe mithi namr sathe namr rahe

pan a kunan ke a namr sathe

kyarek locho wali de chhe

hamnan hamnan

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

hamnan hamnan

te puchhwa lagi chhe

shun badlay chhe kon badlay chhe

je stri badlay chhe tenun shun thay chhe

jotan nathi tamari sagi ankhe

tagDi muko gharni bahar

mokli aapo bapna ghare

mana ghar jewun kani hotun ja nathi

swtantr bharatni bewaDman lapaine

te potano awaj chhato kare chhe

satya koine na aawDe na phawe ewi wat chhe

satya wibhawana lekhe sarun chhe

shastriy babat lekhe

saundaryne parakhawun sahelun chhe

shiw kari duniya

parwtine tap karawya kare chhe

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

teni bahen pani

kashunk potani jatne kaheti rahi

kashunk kyarek bolti rahi

eman to kewa haal thaya tena

te bahenapni kaheti

kyarek majakman to gamgini sathe kyarek

‘unchan armanoni kor wari gyan’ta

wani khultan re khoyo sahybo’

te bahenapni kalawati lilawtina kulni nahoti

te to ‘wijne jhabkare moti’

parowti panbaine olkhe

Dagalun bharya pachhi

pachhan Daglan nahin manDti

gangastine khole betheli e

pai pai sanghri ganthe bandhi

naphakra ghanini paDkhe ubhi rahenari

ratanbaini natni hati e

rastaman dayaram ene bhatkai paDe to

kharakhrino khel jame

‘keDe kanto’ lagyani wat karine

waDodrathi waidDanne bolawwa magti

bewakuph stri ene soi jhatkine saph kareli

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

ghanun wityun ghanun witshe

te jane chhe

te kani dewi nathi ke duniya taraph

ekasarkhi mithi najar therwine besi rahe

tena moDhe kontraseptiwjh waparyana soja

DhasarDo karyano thak

na gamtan kaam parane karyan pachhinun wilun moDhun

rephrijhretar ane ges staw wachcheni

jiwti jagti

minDaman pherwati jati teni hayati

te stri kantale raDe theban khay

aman te

kyare nache kyare gay

kyare kanik nakkar karyani wate uchhli paDe

besumar anandthi

tene thay chhe

ek war nirantawun nhaun

ek diwas to nirantawun besine wal olun

ekli nadikinare chali jaun

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retal pat ne bhitar tarabtar

tene kyarek samaj paDti hoy ewun lage chhe

chhatanye ketlunya samjatun nathi tene

tenaman kashunk ugunugun thai rahyun chhe

kashunk phuti nikalwani taiyariman chhe

te ghaDikman barnani ghantDi bani jay chhe

ne ghaDikman angne rangoli

warsad pachhi phuti nikalta ghas upar

pag manDwana tene manorath thaya chhe

tene thay chhe

te awatri rahi chhe nawesarthi

tene thay chhe

tene potanun astitw jaDi gayun chhe

hamnan hamnan

te gai waine kahewa lagi chhe

amaran geet

sachan hon

ubhrata shabdo laine aawe

ubharti ashaman rache

amaran geet

amaramanthi amne shodhi aape

te aatur chhe

jagatne kankhe teDine

tene kelweli drishtithi dekhaDwa

dekhaDwa ke juo kewi

‘sagre disti bhawya bharti’

jagatajanni

‘srishti sari’

‘kwachitam

‘samullas dharti’

‘kwachitam kwachitam’

te jalaprdesh chhe

kachchhna narayan sarowar jewo

upar retalpat ne bhitar tarabtar