કલ્પી લો કે બંધ પડ્યું છે ઘરનું એક ઘડિયાળ રે
ડાયલ પરના બે કાંટાની અટકી હરણાં ફાળ રે
ચાવી આપ્યે, યંત્ર ચાલતું; થયો સમય સૂચવવા રે
ડાયલ પરના બે કાંટાને તરત પડે ફેરવવા રે
હતા કાળથી પર બે કાંટા, થયા કાળના હસ્ત રે
ઇન્દ્રાણી ને સર્વ અપ્સરા, વયથી બનતાં ગ્રસ્ત રે
કાળકૃપા જ્યાં પૂરી થાય
વૃદ્ધત્વ વપુમાં વ્યાપી જાય.
મુખ પર કરચલીઓનું જાળું, આંખ ગઈ બે ઊંડી રે
હાથ અને પગની ચામડીઓ, લબડ્યે લાગે ભૂંડી રે.
અન્ય જોઈને, નિજને જુએ; એથી નારી ચૂપ રે
કોઈ નથી કહેતું કે ખોયું; ક્ષણમાં કેવું રૂપ રે.
અપરૂપ સુંદિર તનયા નારી, નખશિખ કુરૂપ ભાસે રે
(જ્યમ) ચિમળાયેલાં ફૂલને જોતાં નેત્ર, નાસિકા ત્રાસે રે.
‘કહે મેનકા, તને થયું શું? કેમ ગુમાવ્યા દાંત રે?
‘કહે ઉર્વશી, કેમ કરીને તું શ્વેત કેશમાં શાંત રે?’
‘કહે’ ‘કહે’ના ઘોંઘાટોથી ભરચક છે આવાસ રે
એકબીજાંની હાંસી કરતી, હસતાં ચડતા શ્વાસ રે!
એકબીજાંને જુએ, પણ કોઈ જુએ ન નિજનાં તનને રે
ઈર્ષ્યાવશ સૌ રૂપ વખોડે, એમ મનાવે મનને રે
શીશ નમાવી ઇન્દ્રાણી, તો
હજીય અંતર્મુખ રે
શું ખોયું છે, એ ના જાણે
હઠનું લેતાં સુખ રે.
અંતઃપુરના કોલાહલથી જાગ્યાં, ઝબકી જાગ્યાં રે
સખીવૃંદને તરત પૂછે કે જોબન શાને ભાગ્યાં રે?
સાવ અચાનક શ્વેત કેશ ને દંત ગુમાવ્યાં મુખ રે
વેશ કાઢતાં આવો કેવો? જોતાં વાધે દુઃખ રે!
ઝટ ઝટ બદલો વેશ ને પાછાં સુવાંગ સુંદિર થાવ રે
દેશ્ય નથી આ જોયું જાતું - હૈયે લાગે ઘાવ રે'
કોણ કહે ઇન્દ્રાણીને કે
માત્ર અમે ના ખોયું રે
જોબન સાથે રૂપ ગયું છે
આપે એ ના જોયું રે.
સાવ સુંવાળી ત્વચા ઉપર
આ કાપા પાડ્યા કાળે રે
રૂપ નામનું પંખી ટોળું
હવે ન દીસે ડાળે રે!
વલણ
કેમ કરીને કહે વૃંદ કે કૃપા કાળની ખોતાં રે
ઘૃણા થાય છે ધૃણા, હવે આ વૃદ્ધ વપુને જોતાં રે.
kalpi lo ke bandh paDyun chhe gharanun ek ghaDiyal re
Dayal parna be kantani atki harnan phaal re
chawi aapye, yantr chaltun; thayo samay suchawwa re
Dayal parna be kantane tarat paDe pherawwa re
hata kalthi par be kanta, thaya kalna hast re
indrani ne sarw apsara, waythi bantan grast re
kalakripa jyan puri thay
wriddhatw wapuman wyapi jay
mukh par karachlionun jalun, aankh gai be unDi re
hath ane pagni chamDio, labaDye lage bhunDi re
anya joine, nijne jue; ethi nari choop re
koi nathi kahetun ke khoyun; kshanman kewun roop re
aprup sundir tanaya nari, nakhshikh kurup bhase re
(jyam) chimlayelan phulne jotan netr, nasika trase re
‘kahe meinka, tane thayun shun? kem gumawya dant re?
‘kahe urwashi, kem karine tun shwet keshman shant re?’
‘kahe’ ‘kahe’na ghonghatothi bharchak chhe awas re
ekbijanni hansi karti, hastan chaDta shwas re!
ekbijanne jue, pan koi jue na nijnan tanne re
irshyawash sau roop wakhoDe, em manawe manne re
sheesh namawi indrani, to
hajiy antarmukh re
shun khoyun chhe, e na jane
hathanun letan sukh re
antpurna kolahalthi jagyan, jhabki jagyan re
sakhiwrindne tarat puchhe ke joban shane bhagyan re?
saw achanak shwet kesh ne dant gumawyan mukh re
wesh kaDhtan aawo kewo? jotan wadhe dukha re!
jhat jhat badlo wesh ne pachhan suwang sundir thaw re
deshya nathi aa joyun jatun haiye lage ghaw re
kon kahe indranine ke
matr ame na khoyun re
joban sathe roop gayun chhe
ape e na joyun re
saw sunwali twacha upar
a kapa paDya kale re
roop namanun pankhi tolun
hwe na dise Dale re!
walan
kem karine kahe wrind ke kripa kalni khotan re
ghrina thay chhe dhrina, hwe aa wriddh wapune jotan re
kalpi lo ke bandh paDyun chhe gharanun ek ghaDiyal re
Dayal parna be kantani atki harnan phaal re
chawi aapye, yantr chaltun; thayo samay suchawwa re
Dayal parna be kantane tarat paDe pherawwa re
hata kalthi par be kanta, thaya kalna hast re
indrani ne sarw apsara, waythi bantan grast re
kalakripa jyan puri thay
wriddhatw wapuman wyapi jay
mukh par karachlionun jalun, aankh gai be unDi re
hath ane pagni chamDio, labaDye lage bhunDi re
anya joine, nijne jue; ethi nari choop re
koi nathi kahetun ke khoyun; kshanman kewun roop re
aprup sundir tanaya nari, nakhshikh kurup bhase re
(jyam) chimlayelan phulne jotan netr, nasika trase re
‘kahe meinka, tane thayun shun? kem gumawya dant re?
‘kahe urwashi, kem karine tun shwet keshman shant re?’
‘kahe’ ‘kahe’na ghonghatothi bharchak chhe awas re
ekbijanni hansi karti, hastan chaDta shwas re!
ekbijanne jue, pan koi jue na nijnan tanne re
irshyawash sau roop wakhoDe, em manawe manne re
sheesh namawi indrani, to
hajiy antarmukh re
shun khoyun chhe, e na jane
hathanun letan sukh re
antpurna kolahalthi jagyan, jhabki jagyan re
sakhiwrindne tarat puchhe ke joban shane bhagyan re?
saw achanak shwet kesh ne dant gumawyan mukh re
wesh kaDhtan aawo kewo? jotan wadhe dukha re!
jhat jhat badlo wesh ne pachhan suwang sundir thaw re
deshya nathi aa joyun jatun haiye lage ghaw re
kon kahe indranine ke
matr ame na khoyun re
joban sathe roop gayun chhe
ape e na joyun re
saw sunwali twacha upar
a kapa paDya kale re
roop namanun pankhi tolun
hwe na dise Dale re!
walan
kem karine kahe wrind ke kripa kalni khotan re
ghrina thay chhe dhrina, hwe aa wriddh wapune jotan re
સ્રોત
- પુસ્તક : કાલાખ્યાન (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 22)
- સર્જક : ચિનુ મોદી
- પ્રકાશક : રન્નાદે પ્રકાશન
- વર્ષ : 2002