કડવું ૧

(રાગ રામગ્રી*)

શ્રીગુરુ-ગોવિંદને ચરણે લાગું જી;

દેવી શારદા! વાણી માગું જી. ૧

અંતરગત માંહે ઇચ્છા છે ઘણી જી,

ભાવે ભાખું હૂંડી શ્રીમહેતા તણી જી. ર

ઢાળ

હુંડી શ્રીમહેતા તણી, વરણવું બુધને માન;

ધન્ય ધન્ય નાગર નરસૈયા, જેહનું જૂનાગઢ શુભસ્થાન. ૩

કૃપા શ્રીશંકર તણી, તે ઊપન્યો ભક્તિભાવ;

ભવસાગર નરસૈયો તર્યો, તે નાથ નામનું નાવ. ૪

શ્રીકૃષ્ણ ધ્યાયા, હરિગુણ ગાયા, તજી માયા-મમત્વ;

એણે રાસ મંડળ નિરખિયો, તેણે પામ્યો તત્ત્વ. પ

એને વિશ્વાસ વિશ્વંભર તણો, એ દાસનું લક્ષણ;

સંસાર-શું સરસો રહે, વિકાર નહિ, વિલક્ષણ. ૬

લોકાચાર ગણ્યો નહિ, નવ ગણી નાગરી નાત;

પ્રભુ સાથે પ્રીત બાંધી, પટોળે જેમ ભાત. ૭

મંડલિક વેરે મામ રાખી, શ્રીહરિએ આપ્યો હાર;

ઉષ્ણ જળ માંહાં મેહ વરસાડ્યો, ગાયો રાગ મલ્હાર.૮

ગમતું તે કીધું કુંવરબાઈનું મામેરું મોરારી;

સેવક જાણી શામળિયે હૂંડી સદ્ય શીકારી.૯

વર્ણવું વિસ્તાર તેહનો બુદ્ધિને અનુસાર;

જે હૂંડી હરખે સાંભળે તે તરે નર ને નાર. ૧૦

ચરિત્ર નરસૈયા તણાં, તેણે પવિત્ર થાયે પંડ;

જે સુણે, ભણે ને અનુભવે, તે નવ ભમે નવ ખંડ. ૧૧

કો તીરથવાસી વટેસારુ આવિયા પુર માંહે :

'કો દ્વારિકાની હુંડી કરે, છે શરાફખાને શાહે?'૧ર

બેઠા હુતા નાગર બ્રાહ્મણ, બોલે જૃઠું બાંધી પોણ;

તેને તીરથવાસીએ પૂછિયું :'આહાં હૂંડી કરે છે કોણ?' ૧૩

ત્યારે વિચારીને વિપ્ર બોલ્યા, મહા ઠગના ઠગ :

'હુંડિયાત નામે નરસિંહ મહેતો, છે રૂપૈયાના ઢગ. ૧૪

વૈષ્ણવ ને વહેવારિયો, છે શિરોમણિમાં સીમા;

આડત ચાલે તેહની, ને કરે મોટા વીમા.'૧પ

હરિભક્તને હૂંડી કશી? નાગરે કીધી હાંસી :

ઘર દેખાડ્યું નરર્સૈયાનું, પ્રીછ્યા નહિ તીરથવાસી. ૧૬

નીચાં મંદિર નીપટ જૂનાં, માંહે ચરકલીના માળા;

વૈષ્ણવ આવી ઊતરે, મહેતા તણી ધર્મશાળા. ૧૭

લૂલાં, ભૂલાં, અટૂલિયાં, અપંગ, અંધ, બધીર,

તે પડ્યાં ખાયે રામદાસિયાં મહેતા તણે મંદિર. ૧૮

ત્યાંહાં તાળ, કાંસી, ચંગ બોલે; શંખધૂની રહી વાગી;

પામે પ્રસાદ ને મોટા સાદે ગાય બેઠા વેરાગી. ૧૯

ગોપીચંદન, તિલક છાપાં, 'રામકૃષ્ણ' કહેવાય;

શબ્દ ઊઠે સમરણીના, મણીડાં અફળાય. ર૦

ચિત્રામણ દશ અવતારનાં, ચોક માંહે તુલસી-વંન,

દહેરાસર દામોદર તણું, મહેતો કરે કીરતંન. ર૧

જોઈ તીરથવાસી વિચારે :'એ નોહે કોઠીવાલ;

નામું-લેખું હરિનામનું, ને લેખણ સાટે તાળ. રર

છે કોથળી વાજિંત્રની, માંહે ન મળે ખોટો દ્રામ;

દીસે ચોપડા કીર્તન તણા, વેપાર હરિનું નામ.'ર૩

ત્યારે મહેતોજી બેઠા થયા, કહે : 'આવો,તમારું ધામ;

પરદેશીઓ ! મુને પવિત્ર કીધો, ક્હો : હું સરખું કંઈ કામ?'ર૪

તીરથવાસી બોલિયા : 'જાવું છે દ્વારિકા ગામ;

હૂંડી કરાવા આવિયા જાણી તમારું નામ.

કો ભલા નાગરે ભાળ દીધી : મહેતાથી સરશે અરથ;

એટલું,સ્વામી! કારજ કીજે, ગણી લીજે ગરથ.

રૂપૈયા સેં સાત છે, અમો ચારનું એ ધન;

એ ખરચવું છે દ્વારિકામાં, મહેતા! તમારું પુન.

વલણ

પુન્ય તમારું એ કામ થાયે,' એમ કહી બેઠા તીરથવાસી રે;

હાંસી જાણી નાગરી ન્યાતની, મહેતે સમર્યા શ્રીઅવિનાશી રે.

કડવું ર

રાગ આશાવરી*

'આજ કૃતારથ અમને કીધા, તીરથવાસી મળિયા રે;

તે બ્રાહ્મણને પાગે લાગું, જેણે આંહાં મોકલિયા રે.'

આજ૦ ૧

આપી આસન પૂજા કીધી, મહેતે આપ્યો હરિ-પરસાદ રે;

એકેકી માળા કંઠ સમર્પી, મહેતે કીધો શંખનાદ રે.

આજ૦ ર

તીરથવાસીએ કૌતુક દીઠું : 'આ તો શંખ, તાળ ને માળા રે;

વૈષ્ણવના ચાળા ને દીસે કંગાળા, બેઠા તે ટોપીવાળા રે.

આજ૦ 3

ન મળે દારા ને સંચ સારા, ક્યારા તે તુળસી કેરા રે;

હરિ-શું રંગ ને વાજે ચંગ, આ ઢંગ ભલા વછેરા રે.

આજ૦ ૪

'બેઠા થઈએ ને ચૌટે જઈએ, શું રહીએ વિશ્વાસ આણી રે?'

તીરથવાસીના મન માંહાંની ત્યારે મહેતે વારતા જાણી રે.

આજ૦ પ

કડવું ૩

રાગ મેવાડો*

તીરથવાસી દુખિયા જાણી, મહેતોજી બોલ્યા અમૃતવાણી :

'કાં મન ચિંતા કરો છો ઊંડી? લાવો લખી આપું હું હૂંડી. ૧

અમારે-તમારે કારજ પડ્યું, પરમેશ્વર નહિ રાખે અડ્યું;

સિદ્ધ કામ થાશે તમ તણું, મોકલનાર ડાહ્યો છે ઘણું. ર

સેવક તમારો હુંડી કરે, જ્યહાં લખે ત્યાંહાંથી નવ પાછી ફરે;

માહારા શેઠને ઓળખે આખું ગામ, ન હોયે તો લેજો માહારું નામ.'૩

તીરથવાસી બોલ્યા રલી રસે : 'આ રૂપૈયા લીજે સાત સેં;

લખી પત્ર ઉતાવળું દીજે, હૂંડિયામણ ઘટે તે લીજે.'૪

મહેતોજી કહે : 'કરવું કામ, હૂંડિયામણ તો હરિનું નામ.'

શતશતના ગણી આપ્યા થોક, સાતસેં રૂપેયા રોકારોક. પ

મહેતે ઘરમાં મુકી બોરી, તે ખર્ચી રહ્યા સંધી-સોરી.

પછે મહેતે કરમાં લીધી તાળ, સ્તુતિ કરી સમર્યા ગોપાળ. ૬

નરસૈયો હરિની સ્તુતિ કરે, ખરખર નયણે આંસુ ખરે.

તાળ વાહે ને હરિગુણ ગાય : 'શામળિયાજી! કરજો સહાય. ૭

પ્રહ્લાદની વહારે તમો ધસ્યા, લક્ષ્મીવર! તમો સ્તંભમાં વસ્યા;

અપર માતનો ઉતાર્યો મદ, ધ્રુવને આપ્યું અવિચળ પદ. ૮

અમરીષનો ઉતાર્યો ભાર, તમો લીધા દસ અવતાર;

રાખ્યો હસ્તી ગ્રાહે ગ્રહ્યો, મેં મહિમા તમારો લહ્યો. ૯

રુકમાંગદને કરુણા કરી, હરિશ્ચંદ્રને વૈકુંઠપુરી;

અજામેલ નામ ઉદ્ધાર્યો, તેલ-કઢા સુધન્વા તાર્યો. ૧૦

રાખ્યા બળતા પાંડવવીર, પંચાલીનાં પૂર્યા ચીર;

ગોપીનું પ્રતિપાલન કર્યું, સુદામાનું દાળીદર હર્યું. ૧૧

રાખ્યા ગોપ ધરી ગોવર્ધન, ગૌ-ગોવાળિયા-શું જમિયા અન્ન;

કુબ્જા સાથે રંગે રમ્યા, વિદુરજીની ભાજી જમ્યા. ૧ર

ઉગ્રસેન કીધો ભૂપાળ, ગુરુપત્નીને આપ્યો બાળ;

ખાંડવ વનમાં પંખી બળે, તે તમો રાખ્યાં ઘંટા તળે. ૧૩

ચંદ્રહાસને કરુણા કરી, 'વિષ'ફેડીને 'વિષયા'કરી;

ગુણકા તારી કર્મ-અઘોર, ભીલડીનાં તમો ખાધાં બોર. ૧૪

કબીરની તમો કીધી સહાય, નામદેવની જિવાડી ગાય;

જળ ભર્યું ત્રિલોચન-ઘેર, મીરાંબાઈનું પીધું ઝેર. ૧પ

ધના ભગતનું રાખ્યું ખેત્ર, સૂર અંધને આપ્યાં નેત્ર;

જયદેવને આપી પદ્માવતી, શા ગુણ ગાઉં તારા, ગોકુલપતિ? ૧૬

ત્રિકમ તાત ને માધવ માત, કુટુંબ કેશવ, ભૂધર ભ્રાત;

નાત નરહરિ, શામજી સખા, અવિનાશી માહારે અંગરખા. ૧૭

ભક્તવત્સલ, પ્રભુ! તમો કહાવો, તે માટે દાસ કરે છે દાવો;'

એહવી સ્તુતિ કરીને મુખે, મહેતોજી પછે હૂંડી લખે : ૧૮

'સ્વસ્તિ શ્રીપુરી દ્વારામતી, લક્ષણ-પૂરણ લક્ષ્મીપતિ,

ભક્તવત્સલ પ્રભુ દીનદયાળ, ગૌબ્રાહ્મણના છો પ્રતિપાળ;૧૯

પરમારથ કરતા તતખેવ, શેઠ શામળશા વાસુદેવ,

જુનેગઢ સેવક નરસિંહ નામ, પાય લાગીને કરે પ્રણામ. ર૦

સાતસેં રૂપૈયા આપજો ગણ્યા, સાડા ત્રણસેંથી બમણા;

એંધાણી હૂંડીમાં લખી, ચતુર છો જી, -લેજો ઓળખી. ર૧

સાતસેં રૂપૈયા આપજો ગણી, ચાલે જો આડત આપણી.

કાંટે ચઢાવી કરજો ખરા, નવા કોરા ને કરકરા; રર

ઊજળા તાવ્યા તાપે ચડ્યા, ખરાખરા ને બપોરના પડ્યા;

ઓછા નહિ, મોટા માપના, ઓહોણુંકા ને નવી છાપના. ર૩

તીરથવાસી ધનના ધણી, આપજો ચૌટામાં ગણી.

ધનજી, મનજી, ગોકુળ, શ્યામ ધનના ધણીનાં ચારે નામ. ર૪

આંહાં રૂપૈયા ગણીને લીધા, મેં કૃષ્ણાર્પણ તમને કીધા;

વહાલા! વધારજો માહારો કાર, હું નહિ રાખું તમારો ભાર. રપ

આપણી વાત પડશે હેઠી, સ્વામી! જો પાછી ફરશે ચીઠી;

દુકાને દેવાશે તાળું, આપણ બેહુને સાથે દેવાળું. ર૬

લાજશો તમો જે ખાઓ છો વ્યાજ, હું વાણોતરને શાની લાજ?

લોકમાં તમને બેસશે ગાળ, કહેશે : નરસૈના શેઠે ઓઢી ચાળ. ર૭

જો નહિ શીકારો હૂંડી, શ્યામ! તો છે નાગર સાથે કામ.

મહિમા માહારો વધારજો, શામળિયા! હૂંડી શીકારજો. ર૮

જણાશે, સ્વામી! આ વારકું : સેવક-સ્વામીનું પારખું.

છો ભીડભંજન શ્રીપરિબ્રહ્મ, આડતિયાની રાખજો શર્મ, ર૯

મનસા-વાચા કહે નરસહીં, તુજ વિના કોને જાચું નહિ;

રખે હસાવો ચારે વરણ, શોભા જાશે, તે-પે સારું મરણ. ૩૦

મરવું નિશ્ચે જો જાશે પોણ, તુજ વિના, નાથ! ઉગારે કોણ?

કો નેષ્ટ નાગરે કીધી ઠગ, માહારે તો છે તમારી વગ. ૩૧

માહારે પાસું છે તમ તણું, પ્રભુ! પાળજો બિરદ ભક્ત તણું.'

બીડી હૂંડી ને સમર્યા રામ, સરનામે શામળશા-નામ. ૩ર

વલણ

નામ લખ્યું શામળશાનું, કરમાં લીધી તાળ રે;

મૂકી હૂંડી મૂરતિ આગળ, મહેતે સમર્યા શ્રીગોપાળ રે. ૩૩

કડવું ૪

રાગ મારુ*

'સ્વીકારજો સેવકની હૂંડી, શામળશા સુજાણ રે?

રખે કાર જાયે નરસૈયાનો, તે-પેં જાજો પ્રાણ રે.

સ્વીકારજો૦ ૧

લખજો કાગળ કામ થયાનો, વહાલા! જોઉં છું વાટ રે;

છે તાળ-ચંગની કોથળી, હરિમંદિર માહરું હાટ રે.

સ્વીકારજો૦ ર

છે વણજ માહારો નકાળજો, જ્યમ વાનરની ફાળ રે; :

છે વિસાત માહારે એટલી : માળા, તુલસી ને તાળ રે.

સ્વીકારજો૦ ૩

નરસિંહ મહેતો નાણાવટી, લોક જાણે કોઠીવાળ રે;

હૂંડી ફરતાં દીવો થાશે તો સેવક ઓઢશે ચાળ રે.

સ્વીકારજો૦ ૪

ખરાખરા ને કરકરા રૂપૈયા આપજો રોક રે;

કારજ ન કરશો, કહાનજી! તો હસશે દુરિજન લોક રે.

સ્વીકારજો૦ પ

માત-તાત તું, મહાવજી! લજ્જા રાખો આણી ચોટ રે;

રૂપૈયા સેં સાત આપતાં નહિ જાય ખજાને ખોટ રે.

સ્વીકારજો૦ ૬

જો નકાર કરશો, ક્હાનજી! તો છે નાગર સાથે કામ રે;

પ્રેમાનંદ-પ્રભુ! પ્રીછજો, જેમ માંહોમાંહે રહે મામ રે.'

સ્વીકારજો૦ ૭

કડવું પ

રાગ સારંગ*

હૂંડી આપીને લાગ્યા પાય, તીરથવાસી કર્યા વિદાય :

'જાજો રે ચૌટામાં ઠેઠ, જઈ પૂછજો શામળશા શેઠ. ૧

નકાર કરે તો બેસજો અડી, રૂપૈયા મા મૂકશો અધ ઘડી

ન જડે તો આવજો અમ ભણી, વ્યાજ સહિત આપીશું ગણી. ર

વિદાય તીરથવાસી થયા, થોડે દહાડે દ્વારિકા ગયા.

મોહોટું ભાગ્ય : નાહ્યા ગોમતી, પ્રેમે પૂજ્યા યાદવપતિ. ૩

નખશિખ નીરખ્યા શ્રીરણછોડ, જાત્રાળુના પહોત્યા કોડ.

સુંદર દર્શન શ્રીભગવાન, શામળિયોજી ભીને વાન. ૪

મુક્તામાળા નાભિ લગી, હ્રદે ઉપર ચળકે દુગદુગી,

ભૃગલાંછનનો શોભે ડાઘ, પાંપણ ઉપર ટેઢી પાઘ. પ

પ્રભુનો વાઘો ભીન્યો કેસરે, દર્શન દીધું પરમેશ્વરે.

તીરથવાસી પામ્યા આહ્લાદ, ગૂગળીએ આપ્યા પરસાદ. ૬

પછે પૂછી ચૌટાની વાટ : ’ક્યાંહાં છે શામળશાનું હાટ?’

નાણાવટ માંહે પૂછ્યું જઈ, હૂંડી કોઈ શીકારે નહિ. ૭

ફરી ફરી જોયું આખું ગામ, ન મળે શામળશાનું નામ,

ખોટો કાગળ પુરમાં પડ્યો, શામળશા શોધ્યો નવ જડ્યો. ૮

તીરથવાસી દુખિયા થયા :’અરે દૈવ ! રૂપૈયા ગયા!'

એક વણિકને જઈ પૂછી વાત :’ભાઈ! તું દીસે વૈષ્ણવ સાક્ષાત. ૯

સાચું કહો, દીસો દીનદયાળ, ક્યાંહાં રે શામળશાની ભાળ?

નાણાવટી નરસૈયો સખી, તેણે અમારી હૂંડી લખી.' ૧૦

વણિક કહે કરી વીનતી : ’શામળશા આ નગરમાં નથી.

બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રી, વૈષ્ણવ વાણિયો, શામળશા નામે નવ જાણિયો. ૧૧

પનોતીએ રવડાવ્યા પગ, લખનારો કો દીસે છે ઠગ;

ઠગની હૂંડી નવ હોયે ખરી, જૂનાગઢ જાઓ પાછા ફરી. ૧ર

સાંભળી વાણિયા કેરી વાણી, નિસાસા મૂક્યા તાણી તાણી,

ધોળાં મુખ ને ધૂણે શીશ : ’હવે શું થાશે જગદીશ? ૧૩

નરસિંહને મળતાં શે ન મળ્યો સાપ? કોણ જનમનું લાગ્યું પાપ?

દેખીતો એ દુકાળિયો, દૈવે મેળવ્યો એ દેવાળિયો. ૧૪

કોટ ભરી માળા-ગૂંછળે, નાચે, કૂદે ને ઘણું ઊછળે;

હાથમાં ફેરવે જપમાળી, રાંકને ગળે ઘાલી પાળી. ૧પ

કોટ ભરીને કાયા છાપે, લે તેનું પાછું નવ આપે,

નેષ્ટ નાગરને નવ હોય દયા, અરે દૈવ! રૂપૈયા ગયા!’ ૧૬

તીરથવાસી બોલ્યો એક : 'ભાઈઓ! મન આણો વિવેક,

ગાળ મ દેશો, થાશે બાધ, નરસૈયો દીસે છે સાધ. ૧૭

નારાયણ-શું પૂરણ સ્નેહ, વિરલો વૈષ્ણવ દીસે એહ,

એણે રાખ્યો એહનો ધરમ, આપણાં તો છે ઊંધાં કરમ. ૧૮

પરમેશ્વરનું થયું દર્શન, એ મોટું નરસૈયાનું પુન.

ચાલો જૂનાગઢની વાટે, આપણે નિરમ્યું હશે લલાટે.’ ૧૯

તીરથવાસી થયા નિરાશ, હરિએ જાણ્યું : ‘લાજ્યો દાસ.’

વહારે ચડિયા યાદવ-ભૂપ, લીધું શામળશાનું રૂપ. ર૦

વલણ

રૂપ લીધું શામળશાનું : શોભા કહી ન જાય રે;

ભટ પ્રેમાનંદ કહે કથા : હરિભક્તનો મહિમાય રે. ર૧

કડવું ૬

રાગ મારુ

જેહને વેદે ન જાય વખાણિયો રે, મારો વહાલોજી થયો છે વાણિયો રે,

જેહની અગમ ગત્ય છે ઊલટી, રે તે નાથ થયા છે નાણાવટી. ૧

વહાલો ગોમતીજીના ઘાટમાં રે, મળ્યા તીરથવાસીને વાટમાં રે;

વેષ પૂરણ લીધો વહાલે રે, નાથ ચૌટાની પેરે ચાલે રે. ર

છે અવળા આંટાની પાઘડી રે, એવી બાંધતાં કેહી પેર આવડી રે?

ગાદી એકતાઈ પહેરી હરજી રે, એનો સીવનારો કોણ દરજી રે? ૩

શોભે વાણિયો ભીને વાને રે, એક લેખણ ખોસી છે કાને રે;

છે અધર બિંબ-પરવાળી રે, મોટી આંખડલી અણિયાળી રે. ૪

એહને કાને તાં કુંડળ ઝગમગે રે, નાસિકા દીવાની શગે રે;

હસતાં ખંજન પડે છે ગાલે રે, મોટું કપાળ જણાવે છે તાલે રે. પ

દાંત રૂડા દીસે છે હસતાં રે, હીરા તેજ કરે જ્યમ કસતાં રે;

શોભે ધનરેખા હથેલિયાં રે, આંગળીએ વીંટી ને વેલિયાં રે. ૬

છે ટુકડા-બંધ તે બેવડા રે, ગુણ ક્યાંહાં શીખ્યા તમો એવડા રે?

સોનાની સાંકળી ને કંઠે દોરો રે, કેડે પાટિયાળો કંદોરો રે. ૭

બિરાજે ફૂમતાંની જ્યોત રે, કેડે ખોસી પીતળની દોત રે;

ઓઢી પિછોડી તાં ખાંધે રે, દૂંદાળો ને મોટી ફાંદે રે. ૮

વસ્ત્ર પાંચે પહેર્યાં સોજાં રે, પગે પહેર્યાં સાદાં મોજાં રે,

એને આવડે હાથનો લટકો રે, સાદી દોરનો કેડે પટકો રે. ૯

એનાં ક્યાંહાં ક્યાંહાં કૌતક ભાળિયે રે? ઠાલી ગાંઠ બે-ચાર છે ફાળિયે રે,

ત્રીકમજી વાણિયાની તોલે રે, ઉતાવળું ને તોતળું બોલે રે. ૧૦

શોભે વાઘો છાંટ્યો -કેસર રે, મોટા પારેખ શ્રીપરમેશ્વર રે;

માહરો નાથજી નીચે ખામણે રે, ભટ પ્રેમાનંદ જાયે ભામણે રે. ૧૧

સાથે વાણોતર છે સાત રે : ઓધવ ને અર્જુન ભ્રાત રે,

હનુમાન કપિને અક્રૂર રે, સુદામો, વિદેહી, વિદુર રે.૧ર

છે પારથના હાથમાં પાન રે, છડીદાર થયા હનુમાન રે;

છવરંગી સુદામે ગ્રહી રે, કાંઈ વિદુરને માથે વહી રે. ૧૩

અક્રૂર ગણાવે છે રોળો રે, છે જનકના હાથમાં ઝોળો રે;

બોલી પારસી સરખી તોતળી રે, છે ઓધવની ખાંધે કોથળી રે. ૧૪

એમ સામા મળ્યા અવિનાશી રે, તેને જોઈ રહ્યા તીરથવાસી રે:

‘આ કોઈ પારેખ દીસે નવા રે, સરસાં કારજ આપણાં હવાં રે. ૧પ

કો ભારે માણસ ભાસે રે, ભલા વાણોતર છે પાસે રે,

હૂંડીવાળો એમ વદે વાણી રે, ‘મળ્યો શામળશા અંગ એંધાણી રે. ૧૬

હીંડે સહુને મસ્ત નામતો રે, પૈસાદાર દીસે છે પામતો રે.

કેમ બોલાયે આપણ રંકે રે ?’ આઘા જઈને પાછા ઓસંકે રે. ૧૭

તેહની મનની વારતા જાણી રે, બોલ્યા આફણિયે સારંગપાણિ રે

‘કાં રહો છો લજ્જા પામી રે?' ત્યારે બોલ્યા મસ્તક નામી રે; ૧૮

‘અમો જૂનેગઢથી આવ્યા રે, હૂંડી નરસૈયાની લાવ્યા રે.'

સાંભળ્યું નરસૈયાનું નામ રે, ધાઈ ભેટચા સુંદરશ્યામ રે.૧૯

અક્ષર ઓળખ્યા દીનાનાથે રે, હૂંડી ચાંપી હૃદયા સાથે રે

વાંચવાને વહેલી વહેલી રે, હરખે હરજીએ હૂંડી ઉકેલી રે. ર૦

'સ્વસ્તિ શ્રીદ્રારિકા ગામ રે, મુક્તિપુરી મનોહર ઠામ રે;

પરમારથી પરમ દયાળ રે, છો ગૌ-બ્રાહ્મણ-પ્રતિપાળ રે. ર૧

સર્વ ઉપમાયોગ્ય છો સ્વામી રે, નાથ નાણાવટીમાં નામી રે

પરમારથ કરતા તતખેવ રે, શેઠ શામળશા વાસુદેવ રે. રર

માહારો જૂનાગઢમાં વાસ રે, લિખિતંગ સેવક નરસૈયો દાસ રે.

લીધા રૂપૈયા સેં સાત રે, ઊઠ સેંથી બમણા, નાથ રે!ર૩

લખી હૂંડી માંહે એંધાણી રે, ગરથ આપીને પીજો પાણી રે,

એક ઘડીનો નહિ ઉધારો રે, ત્યારે રહશે કાર અમારો રે. ર૪

છે મોહોટા શેઠનો ધર્મ રે, રાખો વાણોતરની શર્મ રે.'

‘આવડું લખવું પડ્યું તે શાને રે?' મસ્તક ધુણાવ્યું શ્રીભગવાને રે : રપ

‘લખ્યાનું કામ નહોતું લેશે રે, હું તો આપત રૂપૈયા સંદેશે રે.'

તીરથવાસીને કહ્યું અવિનાશે રે : ‘આવ્યા રૂપૈયા અમ પાસે રે. ર૬

તમો શોધતા ફરો છો શું ય રે? ભાઈ! શામળશા તે હું ય રે.

આ ગામમાં રહું છું છાનો રે, નરસૈયાનો વાણોતર માનો રે.ર૭

કરું છું વૈષ્ણવ જનની સેવા રે, મુને ઓળખે નરસૈયા જેવા રે.

બીજી કમાઈ મેં તો છાંડી રે, નરસૈયાનો પુન્યે કોથળી માંડી રે. ર૮

પરિવાર જીવે શામળશાનો રે, તે આશરો નરસૈયાનો રે.

અમો નરસૈયાના કહેવાઉં રે, અમને વેચે તો વેચાઉ રે! ર૯

છોડી કોથળી કરુણા કરી રે, કાઢયા રૂપૈયા મૂઠી ભરી રે;

જોવા મળ્યા ચૌટાના લોક રે, ગણી આપ્યા રૂપૈયા રોક રે.૩૦

સો બીજા આપ્યા મહારાજે રે, તે તો ખરચ-ખૂટણને કાજે રે.

મહેતાને વીનતી કહેજો અમારી રે,' પછે લખે કાગળ મોરારી રે.૩૧

વલણ

મોરારી કાગળ લખે, પ્રતિઉત્તર વાળે હુંડી તણો રે,

ભટ પ્રેમાનંદ કહે ક્થા : હરિભક્તિનો મહિમા ઘણો રે. ૩ર.

કડવું ૭

રાગ ધન્યાશ્રી*

લેખણ લીધી શ્રીલક્ષ્મીવરે,

મહેતાજીને કૃષ્ણ વીનતી કરે. ૧

કાગળ ભીંજે ને આંસુડાં ખરે,

ઓધવ આવી આડો કર ધરે. ર

ઢાળ

ધરે હાથ ન આંસુ ગ્રહે, અમર અંતરરિક્ષ જોય રે;

ભૂતળ માંહે ભાગ્ય મોટું : નરસૈયા સમો નહિ કોય રે. ૩

‘સ્વસ્તિ શ્રીજૂનાગઢ સ્થાને, મહેતોજી નરસહીં રે!

હૂંડી સ્વીકારી આવતાં, જાણજો તમો સહી રે. ૪

શ્રીદ્રારિકાથી લિખિતંગ શામળશા વાણોતર રે;

આપણ બંન્યો એક છું, રખે જાણતા પર રે. પ

તમારી વતી અમો સેવું છું દ્વારિકા ગામ રે;

અજર-આળસ નહિ કરું, આવાં કોટિક લખજો કામ રે. ૬

આડત તમારી પહોંચશે, પત્રની જોઉં છું વાટ રે,

શુભ કામ કાસદ લાવશે, વિશ્વાસ માહારું હાટ રે. ૭

વળી વારુ છું વિશ્વાસ મૂકી, રખે વહાતો તાળ રે;

એક પલક દાસ દમાય ત્યારે અમો ઓઢી ચાળ રે. ૮

ઠગ લોક આ સંસારના નહિ જાચે શું-શુંય રે?

ના ન કહેશો કોઈ વાતની, છું આપનારો હુંય રે. ૯

તીરથવાસીને પત્ર આપ્યું, ભક્તનું ભગવાન રે;

જાત્રાળુ તો જોઈ રહ્યા : હરિ હવા અંતર્ધાન રે. ૧૦

તીરથવાસી કર ઘસે અને ધૂણે વળી શીશ રે :

‘આપણે રૂપૈયા દીઠા, પણ નવ દીઠા જગદીશ રે. ૧૧

છે નરસૈયો વહેવારિયો, આપ્યા રૂપૈયા રોક રે;

શામળશા તે આંહાં વસે, શું જાણે જૂઠા લોક રે?' ૧ર

એક માસ દ્વારિકા રહ્યા, ને પૂજ્યા જાદવરાય રે;

તીરથવાસી પછે ફરીને આવ્યા જૂનાગઢ માંહ્ય રે. ૧૩

આવી નરસૈયાને પાય પડિયા : ‘સાચો તાહારો શેઠ રે;

ભાઈ! વાણોતર તે તું ખરો, બાકી સરવ દૈવની વેઠ રે. ૧૪

મહેતાજીએ પત્ર વાંચ્યું જે લખ્યું શ્રીમહારાજ રે:

'ધન્ય ધન્ય માહારા નાથજી! કોણ તમ વિણ રાખે લાજ રે?' ૧પ

છે વીરક્ષેત્ર વડોદરું, ગુજરાત મધ્યે ગામ રે;

બહરાનપુર પરદેશ કીધો ઉદર ભરવા કામ રે. ૧૬

સંવત સત્તર તેત્રીસા વરષે ઉત્તમ માસ વૈશાખ રે,

વદિ પ્રતિપદાએ પદબંધ કીધો અંતરને અભિલાખ(ષ) રે. ૧૭

ચતુર્વિશી નાત બ્રાહ્મણ, કૃષ્ણસુત પ્રેમાનંદ રે;

હરિકૃપાએ હૂંડી કથી તે અંતર-શું આનંદ રે. ૧૮

પદબંધ આ હૂંડી તણો થયો તે હસનાપુરી માંહ્ય રે;

શ્રોતાજન 'શ્રીકૃષ્ણ'બોલો : વૈકુંઠપ્રાપ્તિ થાય રે. ૧૯

kaDawun 1

(rag ramagri*)

shriguru gowindne charne lagun jee;

dewi sharada! wani magun ji 1

antargat manhe ichchha chhe ghani ji,

bhawe bhakhun hunDi shrimheta tani ji ra

Dhaal

hunDi shrimheta tani, waranawun budhne man;

dhanya dhanya nagar narasaiya, jehanun junagaDh shubhasthan 3

kripa shrishankar tani, te upanyo bhaktibhaw;

bhawsagar narasaiyo taryo, te nath namanun naw 4

shrikrishn dhyaya, harigun gaya, taji maya mamatw;

ene ras manDal nirakhiyo, tene pamyo tattw pa

ene wishwas wishwambhar tano, e dasanun lakshan;

sansar shun sarso rahe, wikar nahi, wilakshan 6

lokachar ganyo nahi, naw gani nagari nat;

prabhu sathe preet bandhi, patole jem bhat 7

manDlik were mam rakhi, shrihriye aapyo haar;

ushn jal manhan meh warsaDyo, gayo rag malhar 8

gamatun te kidhun kunwarbainun mamerun morari;

sewak jani shamaliye hunDi sadya shikari 9

warnawun wistar tehno buddhine anusar;

je hunDi harkhe sambhle te tare nar ne nar 10

charitr narasaiya tanan, tene pawitra thaye panD;

je sune, bhane ne anubhwe, te naw bhame naw khanD 11

ko tirathwasi watesaru awiya pur manhe ha

ko dwarikani hunDi kare, chhe sharaphkhane shahe?1ra

betha huta nagar brahman, bole jrithun bandhi pon;

tene tirathwasiye puchhiyun hahan hunDi kare chhe kon? 13

tyare wicharine wipr bolya, maha thagna thag ha

hunDiyat name narsinh maheto, chhe rupaiyana Dhag 14

waishnaw ne wahewariyo, chhe shiromaniman sima;

aDat chale tehni, ne kare mota wima 1pa

haribhaktne hunDi kashi? nagre kidhi hansi ha

ghar dekhaDyun nararsaiyanun, prichhya nahi tirathwasi 16

nichan mandir nipat junan, manhe charaklina mala;

waishnaw aawi utre, maheta tani dharmshala 17

lulan, bhulan, atuliyan, apang, andh, badhir,

te paDyan khaye ramdasiyan maheta tane mandir 18

tyanhan tal, kansi, chang bole; shankhdhuni rahi wagi;

pame parsad ne mota sade gay betha weragi 19

gopichandan, tilak chhapan, ramkrishn kaheway;

shabd uthe samarnina, maniDan aphlay ra0

chitraman dash awtarnan, chok manhe tulsi wann,

daherasar damodar tanun, maheto kare kirtann ra1

joi tirathwasi wichare hae nohe kothiwal;

namun lekhun harinamanun, ne lekhan sate tal rar

chhe kothli wajintrni, manhe na male khoto dram;

dise chopDa kirtan tana, wepar harinun nam ra3

tyare mahetoji betha thaya, kahe ha awo,tamarun dham;

pardeshio ! mune pawitra kidho, kho ha hun sarakhun kani kam?ra4

tirathwasi boliya ha jawun chhe dwarika gam;

hunDi karawa awiya jani tamarun nam

ko bhala nagre bhaal didhi ha mahetathi sarshe arath;

etalun,swami! karaj kije, gani lije garath

rupaiya sen sat chhe, amo charanun e dhan;

e kharachawun chhe dwarikaman, maheta! tamarun pun

walan

punya tamarun e kaam thaye, em kahi betha tirathwasi re;

hansi jani nagari nyatni, mahete samarya shriawinashi re

kaDawun ra

rag ashawri*

aj kritarath amne kidha, tirathwasi maliya re;

te brahmanne page lagun, jene anhan mokaliya re

aj0 1

api aasan puja kidhi, mahete aapyo hari parsad re;

ekeki mala kanth samarpi, mahete kidho shankhnad re

aj0 ra

tirathwasiye kautuk dithun ha a to shankh, tal ne mala re;

waishnawna chala ne dise kangala, betha te topiwala re

aj0 3

na male dara ne sanch sara, kyara te tulsi kera re;

hari shun rang ne waje chang, aa Dhang bhala wachhera re

aj0 4

betha thaiye ne chaute jaiye, shun rahiye wishwas aani re?

tirathwasina man manhanni tyare mahete warta jani re

aj0 pa

kaDawun 3

rag mewaDo*

tirathwasi dukhiya jani, mahetoji bolya amritwani ha

kan man chinta karo chho unDi? lawo lakhi apun hun hunDi 1

amare tamare karaj paDyun, parmeshwar nahi rakhe aDyun;

siddh kaam thashe tam tanun, mokalnar Dahyo chhe ghanun ra

sewak tamaro hunDi kare, jyhan lakhe tyanhanthi naw pachhi phare;

mahara shethne olkhe akhun gam, na hoye to lejo maharun nam 3

tirathwasi bolya rali rase ha a rupaiya lije sat sen;

lakhi patr utawalun dije, hunDiyaman ghate te lije 4

mahetoji kahe ha karawun kaam, hunDiyaman to harinun nam

shatashatna gani aapya thok, satsen rupeya rokarok pa

mahete gharman muki bori, te kharchi rahya sandhi sori

pachhe mahete karman lidhi tal, stuti kari samarya gopal 6

narasaiyo harini stuti kare, kharkhar nayne aansu khare

tal wahe ne harigun gay ha shamaliyaji! karjo sahay 7

prahladni wahare tamo dhasya, lakshmiwar! tamo stambhman wasya;

apar matno utaryo mad, dhruwne apyun awichal pad 8

amrishno utaryo bhaar, tamo lidha das awtar;

rakhyo hasti grahe grahyo, mein mahima tamaro lahyo 9

rukmangadne karuna kari, harishchandrne waikunthapuri;

ajamel nam uddharyo, tel kaDha sudhanwa taryo 10

rakhya balta panDawwir, panchalinan purya cheer;

gopinun pratipalan karyun, sudamanun dalidar haryun 11

rakhya gop dhari gowardhan, gau gowaliya shun jamiya ann;

kubja sathe range ramya, widurjini bhaji jamya 1ra

ugrsen kidho bhupal, gurupatnine aapyo baal;

khanDaw wanman pankhi bale, te tamo rakhyan ghanta tale 13

chandrhasne karuna kari, wishpheDine wishayakari;

gunka tari karm aghor, bhilDinan tamo khadhan bor 14

kabirni tamo kidhi sahay, namdewni jiwaDi gay;

jal bharyun trilochan gher, mirambainun pidhun jher 1pa

dhana bhagatanun rakhyun khetr, soor andhne apyan netr;

jaydewne aapi padmawati, sha gun gaun tara, gokulapati? 16

trikam tat ne madhaw mat, kutumb keshaw, bhudhar bhraat;

nat narahri, shamji sakha, awinashi mahare angarkha 17

bhaktawatsal, prabhu! tamo kahawo, te mate das kare chhe dawo;

ehwi stuti karine mukhe, mahetoji pachhe hunDi lakhe ha 18

swasti shripuri dwaramti, lakshan puran lakshmipati,

bhaktawatsal prabhu dinadyal, gaubrahmanna chho pratipal;19

parmarath karta tatkhew, sheth shamalsha wasudew,

junegaDh sewak narsinh nam, pay lagine kare prnam ra0

satsen rupaiya aapjo ganya, saDa transenthi bamna;

endhani hunDiman lakhi, chatur chho ji, lejo olkhi ra1

satsen rupaiya aapjo gani, chale jo aaDat aapni

kante chaDhawi karjo khara, nawa kora ne karakra; rar

ujla tawya tape chaDya, kharakhra ne baporna paDya;

ochha nahi, mota mapna, ohonunka ne nawi chhapna ra3

tirathwasi dhanna dhani, aapjo chautaman gani

dhanji, manji, gokul, shyam dhanna dhaninan chare nam ra4

anhan rupaiya ganine lidha, mein krishnarpan tamne kidha;

wahala! wadharjo maharo kar, hun nahi rakhun tamaro bhaar rap

apni wat paDshe hethi, swami! jo pachhi pharshe chithi;

dukane dewashe talun, aapan behune sathe dewalun ra6

lajsho tamo je khao chho wyaj, hun wanotarne shani laj?

lokman tamne besshe gal, kaheshe ha narasaina shethe oDhi chaal ra7

jo nahi shikaro hunDi, shyam! to chhe nagar sathe kaam

mahima maharo wadharjo, shamaliya! hunDi shikarjo ra8

janashe, swami! aa warakun ha sewak swaminun parakhun

chho bhiDbhanjan shripribrahm, aDatiyani rakhjo sharm, ra9

manasa wacha kahe narashin, tuj wina kone jachun nahi;

rakhe hasawo chare waran, shobha jashe, te pe sarun maran 30

marawun nishche jo jashe pon, tuj wina, nath! ugare kon?

ko nesht nagre kidhi thag, mahare to chhe tamari wag 31

mahare pasun chhe tam tanun, prabhu! paljo birad bhakt tanun

biDi hunDi ne samarya ram, sarname shamalsha nam 3ra

walan

nam lakhyun shamalshanun, karman lidhi tal re;

muki hunDi murati aagal, mahete samarya shrigopal re 33

kaDawun 4

rag maru*

swikarjo sewakni hunDi, shamalsha sujan re?

rakhe kar jaye narasaiyano, te pen jajo pran re

swikarjo0 1

lakhjo kagal kaam thayano, wahala! joun chhun wat re;

chhe tal changni kothli, harimandir maharun hat re

swikarjo0 ra

chhe wanaj maharo nakaljo, jyam wanarni phaal re; ha

chhe wisat mahare etli ha mala, tulsi ne tal re

swikarjo0 3

narsinh maheto nanawti, lok jane kothiwal re;

hunDi phartan diwo thashe to sewak oDhshe chaal re

swikarjo0 4

kharakhra ne karakra rupaiya aapjo rok re;

karaj na karsho, kahanji! to hasshe durijan lok re

swikarjo0 pa

mat tat tun, mahawji! lajja rakho aani chot re;

rupaiya sen sat aptan nahi jay khajane khot re

swikarjo0 6

jo nakar karsho, khanji! to chhe nagar sathe kaam re;

premanand prabhu! prichhjo, jem manhomanhe rahe mam re

swikarjo0 7

kaDawun pa

rag sarang*

hunDi apine lagya pay, tirathwasi karya widay ha

jajo re chautaman theth, jai puchhjo shamalsha sheth 1

nakar kare to besjo aDi, rupaiya ma muksho adh ghaDi

na jaDe to aawjo am bhani, wyaj sahit apishun gani ra

widay tirathwasi thaya, thoDe dahaDe dwarika gaya

mohotun bhagya ha nahya gomti, preme pujya yadawapati 3

nakhshikh nirakhya shriranchhoD, jatraluna pahotya koD

sundar darshan shribhagwan, shamaliyoji bhine wan 4

muktamala nabhi lagi, hrde upar chalke dugadugi,

bhriglanchhanno shobhe Dagh, pampan upar teDhi pagh pa

prabhuno wagho bhinyo kesre, darshan didhun parmeshwre

tirathwasi pamya ahlad, gugliye aapya parsad 6

pachhe puchhi chautani wat ha ’kyanhan chhe shamalshanun hat?’

nanawat manhe puchhyun jai, hunDi koi shikare nahi 7

phari phari joyun akhun gam, na male shamalshanun nam,

khoto kagal purman paDyo, shamalsha shodhyo naw jaDyo 8

tirathwasi dukhiya thaya ha’are daiw ! rupaiya gaya!

ek wanikne jai puchhi wat ha’bhai! tun dise waishnaw sakshat 9

sachun kaho, diso dinadyal, kyanhan re shamalshani bhaal?

nanawti narasaiyo sakhi, tene amari hunDi lakhi 10

wanik kahe kari winti ha ’shamalsha aa nagarman nathi

brahman, kshatri, waishnaw waniyo, shamalsha name naw janiyo 11

panotiye rawDawya pag, lakhnaro ko dise chhe thag;

thagni hunDi naw hoye khari, junagaDh jao pachha phari 1ra

sambhli waniya keri wani, nisasa mukya tani tani,

dholan mukh ne dhune sheesh ha ’hwe shun thashe jagdish? 13

narsinhne maltan she na malyo sap? kon janamanun lagyun pap?

dekhito e dukaliyo, daiwe melawyo e dewaliyo 14

kot bhari mala gunchhle, nache, kude ne ghanun uchhle;

hathman pherwe japmali, rankne gale ghali pali 1pa

kot bharine kaya chhape, le tenun pachhun naw aape,

nesht nagarne naw hoy daya, are daiw! rupaiya gaya!’ 16

tirathwasi bolyo ek ha bhaio! man aano wiwek,

gal ma desho, thashe baadh, narasaiyo dise chhe sadh 17

narayan shun puran sneh, wirlo waishnaw dise eh,

ene rakhyo ehno dharam, apnan to chhe undhan karam 18

parmeshwaranun thayun darshan, e motun narasaiyanun pun

chalo junagaDhni wate, aapne niramyun hashe lalate ’ 19

tirathwasi thaya nirash, hariye janyun ha ‘lajyo das ’

wahare chaDiya yadaw bhoop, lidhun shamalshanun roop ra0

walan

roop lidhun shamalshanun ha shobha kahi na jay re;

bhat premanand kahe katha ha haribhaktno mahimay re ra1

kaDawun 6

rag maru

jehne wede na jay wakhaniyo re, maro wahaloji thayo chhe waniyo re,

jehni agam gatya chhe ulti, re te nath thaya chhe nanawti 1

wahalo gomtijina ghatman re, malya tirathwasine watman re;

wesh puran lidho wahale re, nath chautani pere chale re ra

chhe awla antani paghDi re, ewi bandhtan kehi per aawDi re?

gadi ektai paheri harji re, eno siwnaro kon darji re? 3

shobhe waniyo bhine wane re, ek lekhan khosi chhe kane re;

chhe adhar bimb parwali re, moti ankhaDli aniyali re 4

ehne kane tan kunDal jhagamge re, nasika diwani shage re;

hastan khanjan paDe chhe gale re, motun kapal janawe chhe tale re pa

dant ruDa dise chhe hastan re, hira tej kare jyam kastan re;

shobhe dhanrekha hatheliyan re, angliye winti ne weliyan re 6

chhe tukDa bandh te bewDa re, gun kyanhan shikhya tamo ewDa re?

sonani sankli ne kanthe doro re, keDe patiyalo kandoro re 7

biraje phumtanni jyot re, keDe khosi pitalni dot re;

oDhi pichhoDi tan khandhe re, dundalo ne moti phande re 8

wastra panche paheryan sojan re, page paheryan sadan mojan re,

ene aawDe hathno latko re, sadi dorno keDe patko re 9

enan kyanhan kyanhan kautak bhaliye re? thali ganth be chaar chhe phaliye re,

trikamji waniyani tole re, utawalun ne totalun bole re 10

shobhe wagho chhantyo kesar re, mota parekh shriparmeshwar re;

mahro nathji niche khamne re, bhat premanand jaye bhamne re 11

sathe wanotar chhe sat re ha odhaw ne arjun bhraat re,

hanuman kapine akrur re, sudamo, widehi, widur re 1ra

chhe parathna hathman pan re, chhaDidar thaya hanuman re;

chhawrangi sudame grhi re, kani widurne mathe wahi re 13

akrur ganawe chhe rolo re, chhe janakna hathman jholo re;

boli parsi sarkhi totli re, chhe odhawni khandhe kothli re 14

em sama malya awinashi re, tene joi rahya tirathwasi reh

‘a koi parekh dise nawa re, sarsan karaj apnan hawan re 1pa

ko bhare manas bhase re, bhala wanotar chhe pase re,

hunDiwalo em wade wani re, ‘malyo shamalsha ang endhani re 16

hinDe sahune mast namto re, paisadar dise chhe pamto re

kem bolaye aapan ranke re ?’ aagha jaine pachha osanke re 17

tehni manni warta jani re, bolya aphaniye sarangpani re

‘kan raho chho lajja pami re? tyare bolya mastak nami re; 18

‘amo junegaDhthi aawya re, hunDi narasaiyani lawya re

sambhalyun narasaiyanun nam re, dhai bhetcha sundrashyam re 19

akshar olakhya dinanathe re, hunDi champi hridya sathe re

wanchwane waheli waheli re, harkhe harjiye hunDi ukeli re ra0

swasti shridrarika gam re, muktipuri manohar tham re;

parmarthi param dayal re, chho gau brahman pratipal re ra1

sarw upmayogya chho swami re, nath nanawtiman nami re

parmarath karta tatkhew re, sheth shamalsha wasudew re rar

maharo junagaDhman was re, likhitang sewak narasaiyo das re

lidha rupaiya sen sat re, uth senthi bamna, nath re!ra3

lakhi hunDi manhe endhani re, garath apine pijo pani re,

ek ghaDino nahi udharo re, tyare rahshe kar amaro re ra4

chhe mohota shethno dharm re, rakho wanotarni sharm re

‘awaDun lakhawun paDyun te shane re? mastak dhunawyun shribhagwane re ha rap

‘lakhyanun kaam nahotun leshe re, hun to aapat rupaiya sandeshe re

tirathwasine kahyun awinashe re ha ‘awya rupaiya am pase re ra6

tamo shodhta pharo chho shun ya re? bhai! shamalsha te hun ya re

a gamman rahun chhun chhano re, narasaiyano wanotar mano re ra7

karun chhun waishnaw janani sewa re, mune olkhe narasaiya jewa re

biji kamai mein to chhanDi re, narasaiyano punye kothli manDi re ra8

pariwar jiwe shamalshano re, te ashro narasaiyano re

amo narasaiyana kahewaun re, amne weche to wechau re! ra9

chhoDi kothli karuna kari re, kaDhya rupaiya muthi bhari re;

jowa malya chautana lok re, gani aapya rupaiya rok re 30

so bija aapya maharaje re, te to kharach khutanne kaje re

mahetane winti kahejo amari re, pachhe lakhe kagal morari re 31

walan

morari kagal lakhe, pratiuttar wale hunDi tano re,

bhat premanand kahe ktha ha haribhaktino mahima ghano re 3ra

kaDawun 7

rag dhanyashri*

lekhan lidhi shrilakshmiwre,

mahetajine krishn winti kare 1

kagal bhinje ne ansuDan khare,

odhaw aawi aaDo kar dhare ra

Dhaal

dhare hath na aansu grhe, amar antarriksh joy re;

bhutal manhe bhagya motun ha narasaiya samo nahi koy re 3

‘swasti shrijunagaDh sthane, mahetoji narashin re!

hunDi swikari awtan, janjo tamo sahi re 4

shridrarikathi likhitang shamalsha wanotar re;

apan bannyo ek chhun, rakhe janta par re pa

tamari wati amo sewun chhun dwarika gam re;

ajar aalas nahi karun, awan kotik lakhjo kaam re 6

aDat tamari pahonchshe, patrni joun chhun wat re,

shubh kaam kasad lawshe, wishwas maharun hat re 7

wali waru chhun wishwas muki, rakhe wahato tal re;

ek palak das damay tyare amo oDhi chaal re 8

thag lok aa sansarna nahi jache shun shunya re?

na na kahesho koi watni, chhun apnaro hunya re 9

tirathwasine patr apyun, bhaktanun bhagwan re;

jatralu to joi rahya ha hari hawa antardhan re 10

tirathwasi kar ghase ane dhune wali sheesh re ha

‘apne rupaiya ditha, pan naw ditha jagdish re 11

chhe narasaiyo wahewariyo, aapya rupaiya rok re;

shamalsha te anhan wase, shun jane jutha lok re? 1ra

ek mas dwarika rahya, ne pujya jadawray re;

tirathwasi pachhe pharine aawya junagaDh manhya re 13

awi narasaiyane pay paDiya ha ‘sacho taharo sheth re;

bhai! wanotar te tun kharo, baki saraw daiwni weth re 14

mahetajiye patr wanchyun je lakhyun shrimharaj reh

dhanya dhanya mahara nathji! kon tam win rakhe laj re? 1pa

chhe wirakshetr waDodarun, gujrat madhye gam re;

bahranpur pardesh kidho udar bharwa kaam re 16

sanwat sattar tetrisa warshe uttam mas waishakh re,

wadi pratipdaye padbandh kidho antarne abhilakh(sha) re 17

chaturwishi nat brahman, krishnsut premanand re;

harikripaye hunDi kathi te antar shun anand re 18

padbandh aa hunDi tano thayo te hasnapuri manhya re;

shrotajan shrikrishnbolo ha waikunthaprapti thay re 19

kaDawun 1

(rag ramagri*)

shriguru gowindne charne lagun jee;

dewi sharada! wani magun ji 1

antargat manhe ichchha chhe ghani ji,

bhawe bhakhun hunDi shrimheta tani ji ra

Dhaal

hunDi shrimheta tani, waranawun budhne man;

dhanya dhanya nagar narasaiya, jehanun junagaDh shubhasthan 3

kripa shrishankar tani, te upanyo bhaktibhaw;

bhawsagar narasaiyo taryo, te nath namanun naw 4

shrikrishn dhyaya, harigun gaya, taji maya mamatw;

ene ras manDal nirakhiyo, tene pamyo tattw pa

ene wishwas wishwambhar tano, e dasanun lakshan;

sansar shun sarso rahe, wikar nahi, wilakshan 6

lokachar ganyo nahi, naw gani nagari nat;

prabhu sathe preet bandhi, patole jem bhat 7

manDlik were mam rakhi, shrihriye aapyo haar;

ushn jal manhan meh warsaDyo, gayo rag malhar 8

gamatun te kidhun kunwarbainun mamerun morari;

sewak jani shamaliye hunDi sadya shikari 9

warnawun wistar tehno buddhine anusar;

je hunDi harkhe sambhle te tare nar ne nar 10

charitr narasaiya tanan, tene pawitra thaye panD;

je sune, bhane ne anubhwe, te naw bhame naw khanD 11

ko tirathwasi watesaru awiya pur manhe ha

ko dwarikani hunDi kare, chhe sharaphkhane shahe?1ra

betha huta nagar brahman, bole jrithun bandhi pon;

tene tirathwasiye puchhiyun hahan hunDi kare chhe kon? 13

tyare wicharine wipr bolya, maha thagna thag ha

hunDiyat name narsinh maheto, chhe rupaiyana Dhag 14

waishnaw ne wahewariyo, chhe shiromaniman sima;

aDat chale tehni, ne kare mota wima 1pa

haribhaktne hunDi kashi? nagre kidhi hansi ha

ghar dekhaDyun nararsaiyanun, prichhya nahi tirathwasi 16

nichan mandir nipat junan, manhe charaklina mala;

waishnaw aawi utre, maheta tani dharmshala 17

lulan, bhulan, atuliyan, apang, andh, badhir,

te paDyan khaye ramdasiyan maheta tane mandir 18

tyanhan tal, kansi, chang bole; shankhdhuni rahi wagi;

pame parsad ne mota sade gay betha weragi 19

gopichandan, tilak chhapan, ramkrishn kaheway;

shabd uthe samarnina, maniDan aphlay ra0

chitraman dash awtarnan, chok manhe tulsi wann,

daherasar damodar tanun, maheto kare kirtann ra1

joi tirathwasi wichare hae nohe kothiwal;

namun lekhun harinamanun, ne lekhan sate tal rar

chhe kothli wajintrni, manhe na male khoto dram;

dise chopDa kirtan tana, wepar harinun nam ra3

tyare mahetoji betha thaya, kahe ha awo,tamarun dham;

pardeshio ! mune pawitra kidho, kho ha hun sarakhun kani kam?ra4

tirathwasi boliya ha jawun chhe dwarika gam;

hunDi karawa awiya jani tamarun nam

ko bhala nagre bhaal didhi ha mahetathi sarshe arath;

etalun,swami! karaj kije, gani lije garath

rupaiya sen sat chhe, amo charanun e dhan;

e kharachawun chhe dwarikaman, maheta! tamarun pun

walan

punya tamarun e kaam thaye, em kahi betha tirathwasi re;

hansi jani nagari nyatni, mahete samarya shriawinashi re

kaDawun ra

rag ashawri*

aj kritarath amne kidha, tirathwasi maliya re;

te brahmanne page lagun, jene anhan mokaliya re

aj0 1

api aasan puja kidhi, mahete aapyo hari parsad re;

ekeki mala kanth samarpi, mahete kidho shankhnad re

aj0 ra

tirathwasiye kautuk dithun ha a to shankh, tal ne mala re;

waishnawna chala ne dise kangala, betha te topiwala re

aj0 3

na male dara ne sanch sara, kyara te tulsi kera re;

hari shun rang ne waje chang, aa Dhang bhala wachhera re

aj0 4

betha thaiye ne chaute jaiye, shun rahiye wishwas aani re?

tirathwasina man manhanni tyare mahete warta jani re

aj0 pa

kaDawun 3

rag mewaDo*

tirathwasi dukhiya jani, mahetoji bolya amritwani ha

kan man chinta karo chho unDi? lawo lakhi apun hun hunDi 1

amare tamare karaj paDyun, parmeshwar nahi rakhe aDyun;

siddh kaam thashe tam tanun, mokalnar Dahyo chhe ghanun ra

sewak tamaro hunDi kare, jyhan lakhe tyanhanthi naw pachhi phare;

mahara shethne olkhe akhun gam, na hoye to lejo maharun nam 3

tirathwasi bolya rali rase ha a rupaiya lije sat sen;

lakhi patr utawalun dije, hunDiyaman ghate te lije 4

mahetoji kahe ha karawun kaam, hunDiyaman to harinun nam

shatashatna gani aapya thok, satsen rupeya rokarok pa

mahete gharman muki bori, te kharchi rahya sandhi sori

pachhe mahete karman lidhi tal, stuti kari samarya gopal 6

narasaiyo harini stuti kare, kharkhar nayne aansu khare

tal wahe ne harigun gay ha shamaliyaji! karjo sahay 7

prahladni wahare tamo dhasya, lakshmiwar! tamo stambhman wasya;

apar matno utaryo mad, dhruwne apyun awichal pad 8

amrishno utaryo bhaar, tamo lidha das awtar;

rakhyo hasti grahe grahyo, mein mahima tamaro lahyo 9

rukmangadne karuna kari, harishchandrne waikunthapuri;

ajamel nam uddharyo, tel kaDha sudhanwa taryo 10

rakhya balta panDawwir, panchalinan purya cheer;

gopinun pratipalan karyun, sudamanun dalidar haryun 11

rakhya gop dhari gowardhan, gau gowaliya shun jamiya ann;

kubja sathe range ramya, widurjini bhaji jamya 1ra

ugrsen kidho bhupal, gurupatnine aapyo baal;

khanDaw wanman pankhi bale, te tamo rakhyan ghanta tale 13

chandrhasne karuna kari, wishpheDine wishayakari;

gunka tari karm aghor, bhilDinan tamo khadhan bor 14

kabirni tamo kidhi sahay, namdewni jiwaDi gay;

jal bharyun trilochan gher, mirambainun pidhun jher 1pa

dhana bhagatanun rakhyun khetr, soor andhne apyan netr;

jaydewne aapi padmawati, sha gun gaun tara, gokulapati? 16

trikam tat ne madhaw mat, kutumb keshaw, bhudhar bhraat;

nat narahri, shamji sakha, awinashi mahare angarkha 17

bhaktawatsal, prabhu! tamo kahawo, te mate das kare chhe dawo;

ehwi stuti karine mukhe, mahetoji pachhe hunDi lakhe ha 18

swasti shripuri dwaramti, lakshan puran lakshmipati,

bhaktawatsal prabhu dinadyal, gaubrahmanna chho pratipal;19

parmarath karta tatkhew, sheth shamalsha wasudew,

junegaDh sewak narsinh nam, pay lagine kare prnam ra0

satsen rupaiya aapjo ganya, saDa transenthi bamna;

endhani hunDiman lakhi, chatur chho ji, lejo olkhi ra1

satsen rupaiya aapjo gani, chale jo aaDat aapni

kante chaDhawi karjo khara, nawa kora ne karakra; rar

ujla tawya tape chaDya, kharakhra ne baporna paDya;

ochha nahi, mota mapna, ohonunka ne nawi chhapna ra3

tirathwasi dhanna dhani, aapjo chautaman gani

dhanji, manji, gokul, shyam dhanna dhaninan chare nam ra4

anhan rupaiya ganine lidha, mein krishnarpan tamne kidha;

wahala! wadharjo maharo kar, hun nahi rakhun tamaro bhaar rap

apni wat paDshe hethi, swami! jo pachhi pharshe chithi;

dukane dewashe talun, aapan behune sathe dewalun ra6

lajsho tamo je khao chho wyaj, hun wanotarne shani laj?

lokman tamne besshe gal, kaheshe ha narasaina shethe oDhi chaal ra7

jo nahi shikaro hunDi, shyam! to chhe nagar sathe kaam

mahima maharo wadharjo, shamaliya! hunDi shikarjo ra8

janashe, swami! aa warakun ha sewak swaminun parakhun

chho bhiDbhanjan shripribrahm, aDatiyani rakhjo sharm, ra9

manasa wacha kahe narashin, tuj wina kone jachun nahi;

rakhe hasawo chare waran, shobha jashe, te pe sarun maran 30

marawun nishche jo jashe pon, tuj wina, nath! ugare kon?

ko nesht nagre kidhi thag, mahare to chhe tamari wag 31

mahare pasun chhe tam tanun, prabhu! paljo birad bhakt tanun

biDi hunDi ne samarya ram, sarname shamalsha nam 3ra

walan

nam lakhyun shamalshanun, karman lidhi tal re;

muki hunDi murati aagal, mahete samarya shrigopal re 33

kaDawun 4

rag maru*

swikarjo sewakni hunDi, shamalsha sujan re?

rakhe kar jaye narasaiyano, te pen jajo pran re

swikarjo0 1

lakhjo kagal kaam thayano, wahala! joun chhun wat re;

chhe tal changni kothli, harimandir maharun hat re